Film: Interstellar (2014)

Gisteravond met de jongens en hun vrienden naar Interstelllar geweest in de JT bioscoop in Deventer. Een prettige plek voor een avondje film: de auto raak je gemakkelijk kwijt in de parkeergarage onder de Boreel en de bioscoop heeft ruime stoelen en een gezellige en grote lounge.

Interstellar is de nieuwste blockbuster van Christopher Nolan, die in de afgelopen jaren ook al successen scoorde met o.a. de Batman / Dark Knight cyclus (2005 - 2012) en Inception (2010).
Interstellar heeft mijn hooggespannen verwachtingen waargemaakt: een bijna drie uur durende vertelling waar verhaal en beelden prachtig samenvloeien. De spectaculaire acties zijn schitterend en houden je op het puntje van je stoel, en de verhaallijn is pakkend en emotioneel overtuigend. Die combinatie kom ik zelden tegen: veel actiefilms hebben de diepgang van een schoteltje water wat betreft verhaallijn en emotie.

Anne Hathaway en Matthew McConaughey als Amelia Brand en Joseph Cooper

 Voormalig NASA piloot Cooper is boer geworden: de tijd van ruimtevaart en technische hoogstandjes is voorbij: er moet voedsel worden geproduceerd. Dat wordt steeds moeilijker door de droogte: immense zandstormen teisteren de eindeloze maisvelden. Dorpen en steden raken bedolven onder het zand en de mensen vluchten voor het uitzichtsloze natuurgeweld.
Murph, het dochtertje van Cooper, denkt dat er een geest op haar kamer is die contact met haar probeert te krijgen. Haar vader probeert haar met wetenschappelijke argumenten van die overtuiging af te brengen, totdat hij na een zandstorm in het naar binnen gewaaide zand patronen ontdekt. Het zijn gps-coördinaten en daar wil Cooper meer van weten. Na een urenlange autorit arriveert hij in het holst van de nacht  op de aangeduide plek en ontdekt er een geheime NASA-lokatie. Professor Brand, bejaard fysicus, en zijn dochter geven er leiding aan een uiterst geheim project: Bij Saturnus is een zwart gat ontdekt en de NASA vermoedt dat een buitenaardse intelligentie dit als ontsnappingsmogelijkheid aanbiedt aan de mensheid:  Via het zwarte gat kunnen andere planeten worden bereikt. Dr.Brand vraagt Cooper om als ervaren NASA-piloot het ruimtevaartuig te gaan besturen. Coopers dochter Murphy vindt het afscheid verschrikkelijk maar Cooper vertrekt. Wanneer het ruimtevaartuig terugkomt  weet niemand. Ook is het niet duidelijk hoe oud Cooper dan zal zijn, want bij het zwarte gat gedraag de tijd zich anders dan op aarde.  Een ware ruimte-Odyssee begint......

Het zwarte gat Gargantua en de eerste  planeet

Christopher Nolan weet op een knappe wijze ingewikkelde thema's in zijn films te behandelen. In de Batman / Dark Knight cyclus zijn dat de vragen rond moraliteit en goed en kwaad. In Inception verkent hij een wereld waarin dromen gedeeld worden.
In Interstellar is tijdreizen het centrale thema: wat gebeurt er wanneer onze levens  niet even snel verlopen en een vader jonger blijkt te zijn geworden dan zijn dochter ? Wat bedoelen we precies met verleden, heden, en toekomst ? Deze vragen spelen zich noodzakelijkerwijs af in een kosmische setting omdat tijdreizen alleen mogelijk zijn in  extreme natuurkundige omstandigheden zoals je die aantreft bij zwarte gaten. Nolan heeft het tijdreizen prachtig verfilmd. Zowel de statische beelden van het zwarte gat Gargantua, als ook de zenuwslopende tijdreis door het bijbehorende wormgat zijn van grote artistieke klasse.
Nolan laat Cooper na zijn passage door het wormgat in een vreemde wereld belanden, waar de tijd een fysieke dimensie heeft aangenomen: het verleden is als  continuüm zichtbaar. Nolan bouwt hier verder met verbeeldingen die ook in Inception al aanwezig zijn en hier verder worden ontwikkeld en uitgewerkt.
In de Scientific American staat een interessant interview met Kip Thorne, de fysicus die Nolan geadviseerd heeft over o.a. de wetenschappelijke vragen rond zwaartekracht en zwarte gaten.

De verhalenverteller Nolan is al even overtuigend als de verbeelder. Het "grote" thema van de redding van de mensheid en het "persoonlijke" thema van de vader die zijn kinderen weer wil zien zijn in evenwicht.
Het mooist tref je dat aan op het eind van de film waar Cooper aan zijn passage door Gargantua begint en Murph in haar oude kamer op zoek is naar de verklaring van het raadsel terwijl elk moment haar broer terug kan komen. Minutenlang wisselen de beide verhaallijnen elkaar af, en beide zijn even spannend en echt.
Beide verhaallijnen hebben ook emotionele diepgang. Bij Cooper zit dat in zijn verlangen om zijn kinderen weer terug te zien. De scene waarin hij na het eerste planeetbezoek de videoberichten van zijn kinderen bekijkt laat dat in de close up van zijn gelaat en de mimiek krachtig zien. Ook de slotscene waarin hij zijn oud geworden dochter terugziet met haar kinderen en kleinkinderen raakt me

Moestuin 2014

Er was dit jaar weer van alles te beleven in de moestuin, het is steeds anders. Zo bleken de spinazie en de sla er dit jaar geen zin in te hebben. De spinazie kwam zelfs niet eens goed op. Dat maakt me achterdochtig: mankeert er iets aan de grond ? Ik ga maar weer eens een grondmonster laten analyseren. De sla werd belaagd door de slakken, en ik heb geen slakkenkorrels gestrooid. Ik haal van mei tot juli elke twee weken slaplantjes op de markt in Epe. Daarvan zijn er heel wat opgepeuzeld...

In februari heb ik met grindtegels paden aangelegd en daarmee de moestuin verdeeld in groentenbedden van anderhalf bij ruim vier meter. Daardoor kun je gemakkelijk en comfortabel overal bij komen,  en houdt je de paden nagenoeg onkruidvrij. Op de meeste groentenbedden heb ik mulch gestrooid. Ik ben heel tevreden over die werkwijze. Het houdt de grond vochtig, en onkruid krijgt minder kans. Volgens de boekjes moeten de regenwurmen het ook op prijs stellen, maar dat merk ik nog niet zo.

Dit jaar ontdekte ik bij een familielid de oplossing voor het opbinden van tomaten op de koude grond: met tomatenprikkers, spiralen van 1.50m waar de tomaten langs kunnen groeien. Elke week de top van de plant invlechten, en klaar is kees.Maar dan moet je er wel vroeg bij zijn, en dat was ik niet. De plant is dan niet meer goed te winden, en dan krijg je het ook niet op orde. Volgend jaar zet ik de tomatenprikkers dus zo snel mogelijk bij de nog jonge plantjes.

Om de luis uit de tuinbonen te houden heb ik dit jaar meerdere keren met de bekende mix van spiritus en groene zeep gespoten. Dat werkt goed, en de oogst was dan ook naar tevredenheid.

Ik had vorig jaar poters van twee oude aardappelrassen achtergehouden. Die hebben het uitstekend gedaan. Hier onder zie je paarse piepers. Ik ken de naam van het ras niet. Ze zijn niet verkleurd, dit is de natuurlijke kleur. De smaak is prima. Ik heb er een ovengerecht van gemaakt in combinatie met rode kool, en dat heeft ons goed gesmaakt, ik heb althans geen klachten gekregen. Van schoonvader (akkerbouwer in hart en nieren, heeft altijd pootaardappelen geteeld) krijg ik altijd 50 poters van topkwaliteit en die aardappelen zitten nog in de grond. Er lijkt hier en daar vitoftera in te zitten, vervelend, de aardappelen rotten dan snel weg.

In de kas is het nu ook volop oogsttijd. De komkommers doen het altijd wel goed. Vanaf begin juni tot ver in augustus hebben we kunnen oogsten. Ik kreeg de tip om in juli een tweede ronde met jonge komkommerplanten te beginnen, zodat je ook in de nazomer nog kunt oogsten. Idee voor volgend jaar.
We hebben een tiental paprikaplanten. Die leken er geen zin in te hebben: ze groeiden tergend langzaam en bloeien: ho maar. Tot in augustus: toen kregen ze een groeispurt, gingen bloeien, en zoals je ziet zitten er  mooie paprika's aan te komen.
Ook met de tomaten gaat het uitstekend. Ze worden heel groot en zijn niet rond, maar opgebouwd uit partjes. De smaak is prima, en ik ben in de keuken druk aan het experimenteren met zelfgemaakte pastasaus van verse tomaten.

De bessenoogst was dit jaar normaal. Wat ik niet had verwacht was de grote opbrengst van bramen en frambozen. We hebben inmiddels de bramen zo ongeveer binnen, en de frambozen zijn nu zover. We maken schalen vol met bramensap en frambozensap en hebben dus smakelijke toetjes deze weken.

Last but not least: de sperciebonen op stok. Eigenlijk een vergissing, ik had snijbonen willen hebben en heb bij de Welkoop niet goed  op het etiket gekeken. Ze wilden eerst niet ontkiemen en ik heb dus een tweede ronde gepoot. Ook die kwamen maar gedeeltelijk op. Maar altijd nog genoeg voor volle  emmers.

Big Data, sensors, en privacy

Vorig jaar heb ik het boek De Big Data revolutie besproken. In het boek wordt op onderhoudende en duidelijke wijze uitgelegd wat Big Data is en welke gevolgen het heeft, bijvoorbeeld voor je privacy.
In het kort: Big Data analyse is het doorzoeken van grote hoeveelheden gegevens naar verbanden tussen grootheden. Veel interesse gaat uit naar het opbouwen van profielen van mensen en hun gedrag, maar ook wordt Big Data onderzoek toegepast bij het optimaliseren van onderhoud van auto's en machines, het verbeteren van voorraadbeheer, of het analyseren van geologische data.
In Big Data onderzoek worden statistische analyses gedaan waarbij de correlaties tussen grootheden worden vastgesteld. Wanneer de correlatie hoog  is, kan er sprake zijn van een interessant verband, maar hier is de vakkennis van de zogenaamde data scientist van groot belang. Niet  elke hoge correlatie duidt op een zinvol verband. Statistici spreken dan van spurious correlations, en in dit artikel wordt er stevig de draak mee gestoken.

source: http://www.bestthinking.com/trendingtopics/science/applied_science/materials_science/wearable-flexible-stretchable-electronics-promise-much-including-inevitable-problems

In dit artikel wil ik ingaan op een ontwikkeling die al enkele jaren aan de gang is: sensors worden steeds goedkoper en worden daarom steeds meer toegepast voor het genereren van Big Data. En dat heeft grote gevolgen voor onze privacy.
Enkele voorbeelden van innovatieve toepassingen van sensors die de laatste jaren op de markt verschenen zijn:

• Hier kun je lezen hoe auto's meer en meer worden volgestopt met sensoren. De analyse van al die gegevens wordt op verschillende manieren gebruikt: voor het personaliseren van het rijgedrag van de auto, voor onderzoek naar het ontstaan van files, en.... voor het goedkoper maken van je autoverzekering
• Fairverzekering biedt zo'n autoverzekering aan: een kastje in je auto verzamelt gegevens over je rijgedrag, en geeft je een score groen, oranje, of rood. Bij groen krijg je de meeste korting, bij rood niets.
• Over de slimme meter die je electriciteits- en gasverbruik meet is veel te doen. De huidige stand van zaken is dat niemand een slimme meter hoeft af te nemen, en dat het uitlezen van de meter aan strenge regels gebonden is. 
• Meer en meer apparaatjes meten je gezondheid en je fitness. Fitbit polsbandjes meten je lichaamstemperatuur,je lichaamsactiviteit overdags en in je slaap, en via je smartphone worden die gegevens voor je bewaard door Fitbit zodat je trendanalyses kunt gaan doen, of je huisarts kunt verrassen met kant-en-klare grafiekjes over je gezondheid. En misschien wil Fitbit er ook wel iets mee doen.....
• Nog een stapje verder gaan de stretchable electronics die in kleding kunnen worden verwerkt, of zelfs in je lichaam kunnen worden geplaatst, voor nauwkeurige metingen van allerlei biometrische waarden.

Wanneer we gesteld zijn op onze privacy zullen we nu in actie willen komen. Maar wat gaan we doen ? Al in de jaren 80 zijn de basisspelregels voor privacy vastgesteld. De versie van de OECD is het meest bekend geworden (zie hier de revisie van 2013), en vormt de basis voor de privacywetgeving in de EU en de VS. De  Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP) is de Nederlandse invulling van de EU privacy richtlijn uit 1995. Momenteel werkt de EU aan een nieuwe Data Protection Regulation  die bindend wordt voor alle lidstaten en de nationale privacy wetten zal gaan vervangen. Aan wetten ontbreekt het ons niet.

Een belangrijke privacy bouwsteen voor burgers is het toestemmingsmechanisme, dat in alle privacywetgeving voorkomt. We kennen het allemaal in de vorm van het "I accept" vakje dat we moeten aanvinken bij het installeren van software.
Het is een mooi voorbeeld van de beperktheid van dit mechanisme. Die zit 'm ten dele in ons eigen gedrag: we zijn vaak te lui en te hebberig om lange privacy statements te lezen, en accepteren de voorwaarden blindelings. Maar er is ook een forse asymmetrie in macht en kennis tussen grote marktpartijen en individuele burgers. In je eentje wordt het een lastig gevecht met Amazon of met Google....
Een volgend bezwaar is dat het bijhouden van privacy-afspraken met zoveel verschillende partijen met wie je op internet zaken doet een onbegonnen werk, het zijn er te veel.
Tot slot blijkt dat privacybewaking bij Big Data lastig is omdat het toestemmingsmechanisme vaak in werking treedt bij de datacollectie. Maar Big Data analyse gebruikt nou juist op een later moment meerdere al bestaande gegevensverzamelingen zonder goed aan te kunnen geven naar welke verbanden gezocht wordt, en zonder dat bekend is wie de oorspronkelijke data-eigenaren zijn.

De conclusie is dat privacybewaking op individueel niveau niet goed werkt. Gelukkig is dat niet het einde van het verhaal. De laatste jaren is er een duidelijke bewustwording aan de gang bij overheden, en grote groepen burgers organiseren zich en gebruiken hun recht op privacy om juridische procedures aan te spannen tegen multinationals die het met de privacy niet zo nauw nemen.
Bij de nu lopende revisies van de privacy wetgeving wordt veel meer aandacht besteed aan de verantwoordelijkheden van de data-verwerker. Deze moet kunnen aantonen dat er een goede risico-analyse is uitgevoerd van de dataverwerking, dat er goed werkende privacy maatregelen zijn getroffen, en dat de beveiliging van de gegevens op orde is.

Verschillende landen binnen de EU zijn onderzoeken gestart naar privacy bij Google. Ons College Bescherming Persoonsgegevens heeft in november vorig jaar vastgesteld dat de privacyvoorwaarden van Google in strijd zijn met onze WBP.
Ín Nederland alleen al zijn de afgelopen maanden meer dan vierduizend verzoeken ingediend bij Google om links naar privacy gevoelige gegevens te verwijderen.
In de USA wordt achterdochtig gereageerd op de nieuwste gadgets van Amazon, de Fire Phone, de cloud browser Silk, en de drone pakketdienst Prime Air,  omdat die een gevaar vormen voor de privacy van de Amerikaanse burgers.
Willen we onze privacy beschermen ? Wees dan alert, en bundel de krachten.

New Wine 2014

New Wine 2014 is een prachtige week geworden. Het is heerlijk weer en dat zorgt voor een opgewekte vakantiestemming op de velden. Dit jaar ben ik geen teamleider en dat is meteen te merken: het geeft rust en ruimte in het hoofd en daardoor kan ik me veel beter openstellen voor het programma. Ik heb er dus met volle teugen van genoten, en van alles opgestoken waar ik nu op zit te herkauwen.

Napraten na het seminar van pater Gabriël

Dit jaar is verder gewerkt aan het steviger neerzetten van het thema sociale gerechtigheid, laat ik het zo maar noemen. New Wine is primair gericht op vernieuwing van de christelijke gemeente door het werk van de Heilige Geest in onze harten. Dat wordt al jarenlang toegespitst op de vernieuwing van jou als persoon , of de vernieuwing van de gemeente. Het is legitieme en goede christelijke vorming, al die workshops over geestelijke groei, pastoraat, en de Geestesgaven.
Enkele jaren terug kwamen de eerste seminars over samenlevingsvraagstukken. Vorig jaar begon New Wine samen te werken met Tear om er meer aandacht aan te kunnen besteden: Tear richt zich op het wereldwijd ondersteunen van kerken bij lokale armoedebestrijding. Dit jaar was er een aparte tent, Umoja geheten, wat Swahili is voor "eenheid". Umoja was ingericht als sfeervolle ontmoetingsplek en je kon er de hele dag eerlijke koffie, thee, of een sapje drinken. 's Middags werden er "de samenlevings"-seminars gehouden.

Ik was het meest onder de indruk van het seminar van de mensen van  Justice and Care, een hulpverleningsorganisatie die mensenhandel bestrijdt in met name India en Bangladesh. Ik heb zelden zo'n krachtige combinatie gezien van  professionele aanpak,  intense christelijke bewogenheid, en  de bereidwilligheid om daar persoonlijke offers voor te brengen. Justice en Care werkt samen met de (lokale) overheden, justitiële instanties, hulpverleners, en organen voor handhaving, met name de politie. Steeds wordt uitgebreid vooronderzoek gedaan om een juridisch sluitend dossier te kunnen opbouwen, voordat overgegaan wordt tot arrestatie van de mensensmokkelaars en de bevrijding van de slachtoffers, vaak meisjes en jonge vrouwen.

Meerdere malen ben ik deze week geconfronteerd met de vragen rond discipelschap en leiderschap. Rudolf Setz had een drietal seminars over leergemeenschappen en kerk-zijn midden in de samenleving, meer hier over in Nederland Zoekt. Rudolf heeft aanpakken van de 3D-beweging van Mike Breen in Engeland vertaald naar onze lokale Nederlandse context. Vorig jaar was Mike Breen zelf spreker op New Wine 2013. Ik voel me uitgedaagd door deze aanpakken, maar weet nog niet of en zo ja hoe ik daar dan mee aan de slag kan gaan.

Eén van de hoogtepunten was het optrekken met pater Gabriël uit de abdij Tongerlo in België. Het idee om hem uit te nodigen was van mij afkomstig, en dat maakte dat ik me wel verantwoordelijk voelde voor zijn welzijn. Tegelijkertijd kun je daar niet zo heel veel aan doen, want het blijft een sprong in het diepe om als Vlaamse pater een workshop te gaan houden in een protestantse gemeenschap als New Wine. Hij heeft de uitdaging aangenomen, en een workshop gegeven over "Bidden met de psalmen". De seminartent was bijna helemaal gevuld met zo'n 260 aandachtig luisterende bezoekers. Pater Gabriël blijkt een uitstekend spreker te zijn. Zijn voordracht over het kloosterleven en de centrale rol die de psalmen daar in spelen had een perfecte mix van diepgang, anekdote, en Vlaamse humor. Als je er in slaagt om je luisteraars meerdere malen in lachten te laten uitbarsten, en ook een diepgaand betoog te houden over het abdijleven, de liturgie, en je eigen persoonlijke positie te midden van de andere broeders dan ben je heel wat mans. En gelukkig heeft hij  zelf ook met volle teugen genoten van zijn verblijf op de conferentie.  

Natuurlijk heb ik weer medewerkertaken uitgevoerd. In goed overleg met mijn opvolgster Anieta ben ik weer mee gaan doen met het beamerteam. Het is me goed bevallen, ik vind het een mooie job, en ook dit jaar liep het met het team op rolletjes. De balans m/v verschuift steeds meer naar de "v". Waren we in het begin echt een mannenkluppie, nu zijn de vrouwen ruim in de meerderheid.

Film: Philomena (2013)

We gaan voor het allereerst naar filmhuis de Keizer in Deventer. Het bevalt me er goed. Via een trap naar beneden komen we in een gezellige kelder waar al een flink aantal leeftijdgenoten druk aan de praat is, een kop koffie of een drankje in de hand. Jongeren zien we er niet. We gaan ook voor de koffie, en de barman schuift de trommel met banketbakkerkoekjes naar ons toe. Kijk, dat is weer eens wat anders dan cola, bier, en popcorn.

Filmhuis de Keizer heeft twee zaaltjes, in het onze kunnen een vijftigtal mensen en die zijn er ook want het is vol.

Philomena blijkt een uitstekende familiefilm te zijn, gebaseerd op een waar gebeurd verhaal: Een jong Iers meisje, Philomena, raakt ongewenst zwanger. Ze komt in een nonnenklooster terecht waar tienermoeders worden opgevangen. Ze bevalt van een gezonde zoon. In ruil voor het verblijf en de verzorging in het klooster moeten de jonge moeders huishoudelijke werkzaamheden verrichten. Het is een hard bestaan. Een uur per dag mogen ze bij hun kinderen zijn. Regelmatig adopteren rijke echtparen de babies . Dat gebeurt zonder de moeders daar bij te betrekken, die ontdekken plotseling dat hun kind er niet meer is. Het  geeft aanleiding tot hartverscheurende taferelen.

Pas na vijftig jaren vertelt Philomena dit verhaal aan haar dochter. Die stelt voor dat haar moeder samen met de journalist Martin Sixsmith  op zoek gaat naar haar verloren zoon. Martin Sixsmith  was spindoctor bij de Labour party maar is gedumpt. Hij heeft depressieve buien en probeert overeind te krabbelen door veel te hardlopen en aan een boek over Russische geschiedenis te werken. Hij heeft eerst geen zin om aan een human interest verhaal te werken, maar wanneer hij hij naar het verhaal van Philomena geluisterd heeft besluit hij toch om haar te helpen bij haar speurtocht. Dat is het begin van een spannende zoektocht en een verrassende ontknoping.

   

De film heeft meerdere prijzen in de wacht gesleept (wiki). De hoofdrollen worden overtuigend gespeeld door Judy Dench (Philomena, maar voor mij vooral bekend als "M" in de laatste Bond films) en Steve Coogan (Martin Sixsmith).

  

De Rooms-Katholieke kerk speelt een merendeels negatieve rol: de nonnen behandelen de tienermoeders onmenselijk en het verkopen van hun babies en peuters is natuurlijk een zwarte bladzij in de geschiedenis van de Ierse kerk. Tot op de dag vandaag schijnen Ierse moeders te zoeken naar het verdwenen kind van hun tienerjaren. In de film schrijnt het: de nonnen bedriegen, veinzen, liegen, en weten precies hoe Gods toorn er uit ziet. Slechts een enkele non behoudt haar menselijkheid: Philomena krijgt een foto van haar zoontje van een jonge non: "voor jou, gepikt uit de kamer van moeder-overste" zegt ze. Toch vind ik het geen catholics bashing movie. Daarvoor is de film toch te documentaire-achtig, het gaat duidelijk niet om een uithaal naar falende mensen in een falend instituut.

De reacties van de oude Philomena en Martin Sixsmith zijn mooi verfilmd: Philomena vergeeft de nonnen, ze wil niet in haat verder leven. Martin behoudt zijn morele woede, van vergeving is geen sprake. Ik vind Martin's houding overtuigender dan Philomena: haar vergeving komt me wat al te gemakkelijk over, en Martin's diepe verontwaardiging vind ik echter. Het  brengt je wel bij de wezenlijke vraag naar vergeving van groot onrecht en je eigen houding daar bij.

Wat ik heel humoristisch vind is de confrontatie tussen de volkse Philomena en de cynische intellectuele Martin. Ze kennen elkanders wereld niet en leren gaandeweg dat ze op totaal verschillende wijzen in het leven staan. Met name Martin krijgt nog wel eens uit de zak van Philomena als hij mensen koel of negatief benadert, of ze onheus behandelt. Je ziet hem denken: die ouwe heks heeft me weer in de tang....

Wat ook heel humoristisch werkt is Philomena's steeds weer verrassende openheid over sex en de schrik of verbazing die dat bij Martin teweeg brengt. Hij lijkt te verwachten dat Philomena oud en wereldvreemd is, en het tegendeel blijkt het geval. Daardoor wordt juist hij de persoon met de beperkte blik, heel grappig. 

De postcoderoos en Oene

Burgercollectieven krijgen korting op hun energiebelasting wanneer ze gezamenlijk duurzame energie produceren, zo staat te lezen in het vorig jaar gesloten Energieakkoord.

Het gaat om 7,5 cent per kWh. Eén van de voorwaarden is dat de deelnemende burgers in de postcoderoos wonen. De postcoderoos bestaat uit het 4-cijferige postcodegebied waarin zich de productiefaciliteit bevindt - het zonnedak of de windmolen - en de aangrenzende postcodegebieden. Wat betekent dat voor de werkgroep zonneparkEpe: wordt het nu aantrekkelijk om ergens in de gemeente een groot dak vol met zonnepanelen te leggen en gezamenlijk kosten en baten te delen ?

Ik heb de kaart er maar eens bijgepakt.

 

Postcoderoos met Epe als centrum

Het blijkt slimmer te zijn om als centraal postcodegebied het dorp Epe te nemen. Dan valt ook Heerde binnen de postcoderoos en is er dus een groot aantal burgers die kunnen deelnemen.

Het is niet mogelijk om de hele gemeente Epe te bestrijken met de postcoderoos. Wanneer Emst wordt gekozen als centrum valt Oene en een deel van Vaassen er buiten (Berkenoord). Wanneer Vaassen wordt gekozen als centrum valt Epe er buiten.

 

Laten we aannemen dat we ergens een groot dak of een niet gebruikt bouwperceel gaan vinden. Waar moeten we dan overal aan denken?  Hier Opgewekt heeft daar een goed dossier over opgebouwd. Ik haal er een aantal in mijn ogen belangrijke zaken uit.

1. Er moet een coöperatie of een Vereniging van Eigenaren komen die economisch en juridisch eigenaar is van de productiemiddelen. Als leden komen alleen burgers in aanmerking, ondernemingen mogen niet deelnemen. Huurders kunnen deelnemen wanneer ze zelf hun energierekening betalen. Het economisch en juridisch eigenaarschap impliceert dat lease- of huurkoopconstructies niet in aanmerking komen voor de korting.
2. De kosten van deelnemers zitten in het realiseren en exploiteren van de productievoorziening. Er moet worden geïnvesteerd in zonnepanelen en bijbehorende techniek, in een windmolen, of in een biogasinstallatie. Er zal onderhoud moeten worden gedaan en wellicht zijn er personeelskosten. De baten zitten in de verrekening van de korting op de energiebelasting. Die vindt plaats via het energiebedrijf van de leden van de coöperatie. Jaarlijks stuurt de coöperatie per lid een ledenverklaring naar het betrokken energiebedrijf waaruit blijkt hoeveel kWh groene energie geproduceerd is voor dat lid. Het energiebedrijf verrekent dan de korting. Hier schuilt een eerste addertje onder het gras: het energiebedrijf mag voor deze extra administratie kosten in rekening brengen.
3. De opgewekte stroom zal worden terug geleverd aan een energiebedrijf. De coöperatie ontvangt daarvoor de afgesproken vergoeding. Daar wordt vooraf over onderhandeld. Momenteel wordt er veel goedkope stroom geleverd door o.a. Duitsland. De interconnectiviteit tussen de nationale stroomnetten wordt steeds meer uitgebreid, zodat er gemakkelijker met stroomoverschotten binnen Europa kan worden geschoven. Daardoor zal stroom goedkoper worden, en zullen lokale coöperaties dus minder voor hun lokale groene stroom krijgen.
4. Voor de teruglevering van groene stroom is een aparte aansluiting verplicht. Netbeheerders staan vaak maar één aansluiting per WOZ-object toe. Er zal dus een geschikte constructie moeten worden bedacht, b.v. kadastrale splitsing, om de nieuwe aansluiting te kunnen realiseren.
5. De overheid garandeert een geldigheidsduur van 10 jaar voor de korting op de energiebelasting. Er is dus geen zekerheid hoe de regeling er daarna uit zal zien. Dat is vervelend, want de investingen voor de productiemiddelen worden vaak over langere perioden afgeschreven.
6. Een belangrijk bezwaar tegen deze regeling is de betaling ervan door de overheid. Die gaat namelijk inkomsten derven door de terugvallende inkomsten uit de energiebelasting. Dit gaat de overheid over enkele jaren compenseren door een minieme stijging van de energiebelasting in te voeren. Oftewel: alle burgers in Nederland gaan meebetalen aan de opwekking van groene energie.

Voor de liefhebbers: Sven Pluut heeft een gedetailleerde businesscase uitgewerkt voor een postcoderoos initiatief. Er is op gereageerd door professionals met een hart voor lokale initiatieven en er is een schat aan informatie te vinden.

Inmiddels vind ik de business case voor groene stroom initiatieven binnen de postcoderoos niet sterk meer. Het rendement is laag, er is geen toekomstvast scenario, en er zijn nogal wat financiële en administratieve onzekerheden.

Niet getreurd, er blijft genoeg over. Onze zonneparkEpe groep is druk bezig met plannen voor het voorjaar. Bewustwording,  lokale ondernemers die aanhaken, jullie horen er meer van.

Landelijke Presentdag 2014

Op zaterdag 18 januari was het weer zover: uit het hele land kwamen de bestuursleden van de lokale Stichtingen Present naar Doorn voor een dag van ontmoeting, netwerken, en het uitwisselen van goede ideeën en werkende aanpakken.

De coördinatoren van de Stichtingen waren al op vrijdag aan de slag gegaan, met workshops over allerlei thema's. Reina, de coördinator van onze Stichting Present Epe-Heerde,vertelde  zaterdagochtend plagend: "Ik ben naar Hoe bestuur ik mijn bestuur ? geweest, dat was wel ff nodig !"

 

Ik heb er deze keer ook profijt van gehad. Was het enkele jaren terug zo dat zo'n dag helemaal vond zat met allerlei korte sessies, nu waren er twee grote blokken met workshops, onderbroken door de lunch, en dat gaf de dag een prettige flow.

Aan het begin hielden voorzitter André Rouvoet en directeur Tiemen Zeldenrust inleidende praatjes. Ook gaven de drie genomineerden voor Bruggenbouwer van het jaar 2013 korte presentaties van hun project.

 

VEG Kruiskerk Heerde doet Present project bij Lijn 5 in Epe

In de ochtend heb ik de workshop Present nog beter besturen gevolgd. Deze werd gegeven door David Wijnperle van Kuperus en Co, en Ad Vermeulen, bestuurslid van Stichting Present Enschede.

David Wijnperle introduceerde een nuttige manier om naar je bestuur te kijken: hoe zit het met de verdeling van versterkers, vernieuwers, en verbinders binnen je bestuur ? Elke vaardigheid is van belang, en wanneer er teveel van één smaak is zal je bestuur eenzijdigheden gaan vertonen: wanneer er bijvoorbeeld enkel vernieuwers zijn zullen er veel nieuwe initiatieven worden ontplooid, maar wordt er minder gelet op de borging van activiteiten. Goed om in je achterhoofd te houden en eens met die bril op naar je eigen bestuur te kijken.De dagelijkse praktijk is wel dat het moeite genoeg kost om een bestuur overeind te houden. Ons bestuur telt drie leden, en zo zijn er veel Stichtingen Present. Dan heb je niet zo veel te kiezen.

 

Ad Vermeulen vertelde hoe het bestuur van Stichting Enschede de activiteiten had geordend. Hij benadrukte dat "Enschede geen Veenendaal" is: elke plaats heeft een eigen cultuur en drukt een eigen stempel op het functioneren van de lokale Stichting Present.

In Enschedé waren een aantal verbeteringen gewenst:

• Leren om "nee" te zeggen. Sommige projecten werden wel geaccepteerd maar waren lastig uitvoerbaar. Het is beter om dat zo vroeg mogelijk vast te stellen en het liefst vooraf aan te geven wat je wel en niet kunt oplossen als Present
• Mens-onafhankelijker worden. De coördinator in Enschede deed het werk uitstekend. Maar juist daarom moest er meer aandacht worden besteed aan het vastleggen van de kennis, aanpakken, en contacten. Vaak blijft zoiets achterwege en de schadelijke gevolgen ondervind je pas als het te laat is, namelijk wanneer een andere coördinator het werk moet overnemen.
• Het werk moet professioneel gedaan worden. Dat betekent dat er goede werkinstructies moeten zijn, ook voor de  vaste vrijwilligers die leiding geven aan projecten. In Enschede worden met hen ook functioneringsgesprekken gehouden.

De aanpak in Enschede zorgde voor een levendige discussie: andere Stichtingen vonden de aanpak toch wel heel procedureel en strak, terwijl je wel met vrijwilligers te maken hebt. David Wijnperle rondde de discussie af door er op te wijzen dat de drive van vrijwilligers en het professioneel managen van de Stichting elkaar moeten versterken, en dat die balans goed moet worden bewaakt.

Mijn middag-workshop had als onderwerp Present in een seculiere tijd. Dat ging over de vraag hoe we als christelijke Stichtingen omgaan met bestuursleden en vaste vrijwilligers die de grondslag van de Stichting niet kunnen onderschrijven.

Govert Buijs, hoogleraar politieke filosofie en levensbeschouwing aan de VU, gaf een korte inleiding op het thema:

Het begrip identiteit komt niet voor in de bijbel. Wat wel in de buurt komt is je naam, en geroepen worden. Die twee elementen bepalen in de bijbel wie je bent.

Organisaties kunnen hun identiteit baseren op een expliciet uitgeschreven grondslag, maar ook op de achterban die vertegemwoordigd wordt, of de doelgroep waar men zich op richt. Als laatste noemde Govert Buijs de corporate story als uitdrukkingswijze van wat de organisatie samenbindt, inspireert,  en richting geeft.

Christelijke organisaties komen vroeg of laat voor de keus te staan of ze faith based of value driven willen zijn. De eerste term heeft een sterke Amerikaanse connotatie. Organisaties zijn faith based wanneer ze zich baseren op en laten inspireren door een religieuze overtuiging, vaak christelijk. Bij value driven gaat het om basiswaarden waarin de organisatie zich herkent, los van religieuze overtuiging. Op het politieke erf is de CU een voorbeeld van faith based,  en het CDA van value driven.

Wat doe je als zich capabele en gemotiveerde bestuurders aanmelden die moeite hebben om de stichtings-grondslag te ondertekenen ? De tijd ontbrak om er dieper op in te gaan. Binnen Present zal deze discussie zeker gevoerd gaan worden.

Film: Blue Jasmine - Woody Allen (2012)

Op zaterdagavond kijk ik Woody Allens Blue Jasmine (2012) en maandagochtend hoor ik dat hoofdrolspeelster Cate Blanchett de Golden Globe Award 2014 voor beste actrice gekregen heeft voor haar vertolking van Jeanette 'Jasmine' Francis....
Blue Jasmine is een ontspannende film. Het verhaal zit goed in elkaar en loopt als een trein van de eerste tot de laatste minuut.

Cate Blanchett als Jasmine en Sally Hawkins als Ginger

Al in het begin wordt de toon gezet: Jasmine arriveert op het vliegveld van San Francisco. Ze is druk in gesprek met met een oude dame. Wanneer beiden hun koffers hebben gepakt (that's mine, the Vuitton, heel nonchalant tegen de kruier) nemen ze afscheid. Dan wordt ingezoomd op de oude dame die wordt opgehaald door haar man. Vol verbazing zegt ze tegem hem: die vrouw zat naast me, en praatte maar, tegen zichzelf leek het wel, ze bleef doorratelen over haar leven.

Jasmine is niet voor haar genoegen naar San Francisco gekomen. Ze wil intrekken bij haar pleegzuster Ginger nadat haar leven volledig vastgelopen is: Haar ex Hal Francis is gearresteerd op verdenking van fraude en oplichting, en daarmee komt er een einde aan een luxueus leven in high society kringen. Bovendien heeft Jasmine ontdekt dat hij haar meerdere malen met andere vrouwen bedrogen heeft . Op één en dezelfde dag stort de wereld van Jasmine in: als ze hem confronteert met zijn ontrouw antwoordt hij met de mededeling dat hij de ware liefde gevonden heeft en van haar wil scheiden. Wanneer hij vertrekt wordt hij buiten gearresteerd en meegenomen voor verhoor. Weg man, weg rijkdom.

Jasmine wil een nieuw leven gaan opbouwen en trekt in bij Ginger. Die is gescheiden van Augie. Augie en Ginger hebben hun spaarpot, bestemd voor het starten van een eigen handyman bedrijf, ooit toevertrouwd Hal Francis. Al het geld is verdwenen, en daarmee hun toekomst. ....
Ginger werkt nu in een supermarkt, en leeft met twee zonen in een downtown appartement. Er is een nieuwe liefde in haar leven gekomen: de easygoing Chili, die goed met haar jongens overweg kan.

Jasmine en Ginger beginnen vol goede moed aan dit nieuwe gezamenlijke bestaan. Maar het gaat niet van een leien dakje....

Cate Blanchett zet een geweldige Jasmine neer, zij draagt de film, en die wint er door aan diepte. Het is niet alleen maar het verhaal van een echtpaar onder de nieuwe rijken en hun teloorgang. Het gaat over Jasmine die steeds haar ogen sluit en niets wil zien: geen onoirbare financiële praktijken, geen ontrouw van haar man. Ze leeft in een zelf geschapen werkelijkheid waarin het leven comfortabel en relaxed is, enkel genieten. En als daar een eind aan komt weet ze daar geen lering uit te trekken.
Dat is het meest tragische motief in de film: er zijn mensen die niets meer leren, wat ze ook ervaren, en dus weerloos meedobberen op het leven. De vrolijke stem van Jasmine op het vliegveld wordt trager en donkerder in de film, wat je hoort versterkt wat je ziet.

Woody Allen heeft een prachtig gestructureerde film afgeleverd, met mooie evenwichten:

• Beeld en geluid vertolken afwisselend de humor en soms de tragiek. De klassieke jazz-nummers in de soundtrack zorgen voor iets lichtvoetigs, maar soms ook iets onheilspellends.
• De film is opgebouwd uit twee tijdlijnen en ook die wisselen elkaar af. Scenes in het nu gaan snel en naadloos over in flashbacks, en dat geeft vaart.
• Het verhaal van de relatie tussen Ginger en Chili begeleidt het hoofdverhaal van Jasmine en Hal en vormt er een mooi contrast mee.