Film: Star Wars: Rogue One (2016)

Het is weer zover: Tussen Kerst en Oud en Nieuw gaan de Dijkgraafjes naar de film. De keus is ook dit jaar niet moeilijk: de nieuwe Star Wars film, de achtste: Rogue One. Deze keer bezoeken we de nieuwe Pathé bioscoop in Zwolle, net een week geopend. De zaal is prima: veel beenruimte, goed geluid, en een immens scherm. We zitten op de tweede rij en krijgen wel wat nekklachten in de loop van de avond. Ook ontbreekt de gezelligheid nog:  geen pauze, geen gezellige lounge zoals in Deventer.

Felicity Jones als Jyn Erso op jacht naar het geheim van de Death Star

De film biedt alles wat je er van verwachten mag. Het doet me denken aan het vertrouwde plezier dat je bij series hebt, of dat nu Arendsoog of de Kameleon was in je jeugdjaren, of bij tv-series als Baantjer, of House of Cards. Je kent de hoofdrolspelers, hun karakters en hun temperament, en je weet waar ze voor gaan en wat er op het spel staat.

Rogue One is in zekere zin afwijkend ten opzichte van de eerdere Star Wars films: voor het eerst komen we volledig nieuwe hoofdrolspelers tegen. Het duurt dan ook even voordat ik weer in het verhaal zit, maar dat werkt wel in het voordeel van de film. Veel vertrouwde zaken en soms zelfs scenes komen terug: de drukke straatjes in de hoofdstad van Jedha doen denken aan soortgelijke scenes in Return of the Jedi, en er is weer een slimme robot met heerlijk eigenwijze trekjes.
De actie- en gevechtscenes zijn schitterend: de ontsnapping van Jedha is werkelijk spectaculair.

Het verhaal  wil niet goed de diepte in gaan. Hoofdrolspeelster Felicity Jones doet haar best, maar het script geeft weinig mogelijkheden voor emotionele diepgang. Er was toch echt wel meer te maken van haar samenspel met de mannelijke hoofdrolspeler Diego Luna, in de rol van rebel captain Cassian Andor. De momenten waar de vonken er echt moeten afvliegen hebben mij niet zo gepakt: bij haar boze scheldpartij op Cassian, en bij het afscheid van haar vader Galen Erso bijvoorbeeld.

Al met al: een avond kijkplezier dat voldoet aan vele verwachtingen met een verhaal dat veel voorspelbare ontwikkelingen bevat,  maar momenten voor emotionele diepgang onbenut laat.

Kijken of niet kijken, de arena en TWD

Ik kijk graag naar tv-series. Ik kan me er  heerlijk bij ontspannen, het is als het lezen van een goed boek. Nu geef ik hier mee te kennen dat er wat mij betreft ook slechte boeken en dus ook slechte tv-series. Die lees ik niet en ik kijk er niet naar.

Onlangs waren collega's in gesprek over The Walking Dead, afgekort tot TWD, een zeer populaire en veel geprezen horror tv serie. Ze waren zeer te spreken over de wijze waarop de menselijke reacties op het leven in een apocalyptische wereld onder de voortdurende bedreiging van zombies was verbeeld. De vele in elkaar geslagen hoofden zag je na enige tijd niet meer, dus dat viel wel mee.

Arena scene uit de film Gladiator

Ik heb nooit horror films bekeken, maar ben altijd bereid om me te laten overtuigen dat ik daarmee iets mis. Maar voordat ik de proef op de som neem doe ik wel eerst wat voorbereidend onderzoek: ik lees de recenties na, en let in het  bijzonder op de besprekingen in de christelijke pers.

Ik ontdek dat het begin van het lopende seizoen 7 voor veel reuring heeft gezorgd in de VS. In aflevering 1 worden twee personen door zombie Negan met een met prikkeldraad omwonden honkbalknuppel tot bloederige pulp geslagen. Veel Amerikanen klagen over het extreme geweld. Een recensent spreekt van de meest gewelddadige scene die ooit op tv is getoond, en de filmcrew meldt dat ze twee weken nodig hadden om mentaal bij te komen van deze verbeelding van de donkere diepte waarin we terecht kunnen komen.

Toen ik dit aan de keukentafel vertelde ontstond er een interessant gesprek over waar je grenzen liggen. De mijne zijn eerder bereikt dan die van mijn zonen.
Ik vroeg hun of ze, wanneer ze in het oude Rome zouden hebben geleefd, ook naar de Spelen in het Colosseum zouden zijn gegaan. Elke dag bloederig vermaak: wilde dieren die elkander verscheuren, executies van misdadigers, christenen die worden omgebracht, en als finale de bloederige gevechten tussen de gladiatoren.

De vraag "Kijken of niet kijken" leidde in het oude Rome ook al tot verhitte debatten.De filosoof Seneca keurde het bijwonen van de Spelen af, hij vond de moordpartijen mensonwaardig. De Kerkvaders namen een soortgelijk standpunt in , maar hadden wel degelijk te maken met christenen die wèl naar de Spelen gingen. Tertullianus, Cyprianus, en later Augustinus ontraadden het bijwonen van de Spelen vanwege de godenverering en het amorele karakter van de moordpartijen.

Er is weinig veranderd: AD 2016 wordt er door christenen gediscussieerd of je wel of niet naar TWD kunt kijken.  De één vindt dat de serie laat zien hoe mensen hoop blijven houden zelfs in de meest gruwelijke omstandigheden, de ander is van mening dat TWD puur en gewelddadig nihilisme is.

Ik heb mijn keus gemaakt: Ik ga niet kijken.
Dat heeft allereerst te maken met wie ik wil zijn: een christen die groeit in het kennen van God en het volgen van Jezus. Naar TWD kijken zal mijn hoofd vullen met beelden en gedachten vol extreem geweld. Die raak ik n iet zomaar weer kwijt, en dat zal me belemmeren  om afgestemd te zijn op mijn missie. Niet doen dus.
Is mijn keus daarmee puur individueel, zijn er geen regels die we met elkander kunnen afspreken ? Vaak zet dat geen zoden aan de dijk. Maar "een goed gesprek aan de keukentafel" is natuurlijk altijd mogelijk. We kunnen elkaar dan stevig bevragen over onze keuzes en duidelijk uitleggen waarom we iets doen of juist nalaten.

Bonhoeffer avond

Wat ga je doen als je een Bonhoeffer avond organiseert ? Dat wordt natuurlijk bepaald door de deelnemers, in dit geval een gemêleerde groep van de kerk in Oene. Afgelopen vrijdagavond zaten we in onze huiskamer bij elkaar, in een kring rond het beeldscherm, met zijn achten.
Ik had ervoor gekozen om gewoon maar te gaan vertellen aan de hand van plaatjes: over de jeugdjaren van Bonhoeffer, het gezin waarin hij opgroeide, zijn studie en zijn buitenlandse reizen, de Kirchenkampf en de predikantenopleiding, en tot slot zijn rol in het verzet, dat tot zijn gevangenschap en uiteindelijk tot zijn dood leidde.

Maria von Wedemeyer en Dietrich Bonhoeffer

Een geslaagde avond, zo vond iedereen. Terugkijkend denk ik dat het toch beter is om het verhaal helemaal uit te schrijven en vooraf hardop te oefenen. Daarmee kun je je het beste inleven in de persoon waarover je vertelt. En daarnaast heb ik vaak gemerkt dat je dan ook het meest vrij bent om in je vertelling extra dingen te doen.

Enkele dagen voor de Bonhoefferavond dacht ik na over mijn doel voor deze avond. Dat is niet ingewikkeld: ik denk dat het de moeite waard is om meer te weten van iemand die iets te zeggen heeft. Een goed voorbeeld doet goed volgen. En van Bonhoeffer valt veel te leren. Als een groep de diepte in zou willen kun je aan elk boek van hem wel een avond besteden.
Deze avond was bedoeld om Bonhoeffer als persoon te presenteren en dan vooral te letten op zijn radicale wijze van christen zijn. Wat kunnen wij daar van leren ?

Ik ben zelf geraakt door zijn gedachten over het religieloze christendom, te vinden in Verzet en Overgave vanaf 30 april 1944.
Het kost enige moeite om te begrijpen wat Bonhoeffer bedoelt met dit ogenschijnlijk paradoxale begrippenpaar. Hij bedoelt zeker niet een opgaan van het christendom in samernleving en cultuur. Daarvoor was hij tot op het laatst een te markant en uitgesproken christen. Het was hem te doen om afscheid te nemen van een bepaalde gestalte van het christendom. Die gestalte noemt hij "religie" en al vanaf zijn theologische studie zet hij zich er tegen af. Het is de christelijke cultuur van zijn dagen, in Duitsland, die krachteloos blijkt te zijn en geen noemenswaardig verzet biedt tegen de demonische nazi overheid. Het is een geloof dat geen persoonlijke keus en geen persoonlijke toewijding kent, en niet weet van lijden of van offers brengen. Bonhoeffer ziet dat deze "religie" uit de harten van de gelovigen verdampt en dat er geen nieuwe gestalte van christen-zijn voor in de plaats komt. Daar vraagt hij naar, daar zoekt hij naar: wie is God, en wie is Christus voor de mondig geworden mens ?

Dr. Wim Dekker heeft in zijn prachtige boek Tegendraads en bij de tijd  veel nagedacht over Bonhoeffer en zijn  betekenis voor de gereformeerde gezindte. Een indringende studie die de vragen over de secularisatie scherp verwoordt.  Pasklare antwoorden heeft ook Wim Dekker niet. Bonhoeffer zelf zegt: Unser Christsein wird heute nur in zweierlei bestehen: im Beten und im Tun des Gerechten unter den Menschen. Dat is genoeg for a lifetime.

De B5 relatietest

Laat ik iets stoers met jullie delen: de B5 relatietest. Een zelf bedacht hulpmiddel om op een andere manier naar je relatie te kijken. Makkelijk in het gebruik, geen moeilijk jargon, en beter inzicht in je liefdesleven.
Als je liefde nog pril is en je niet weet of je lief de ware is: de B5 test helpt je om een goede keus te maken. Want we gaan natuurlijk niet met elkaar in zee met een houding van  "we zien wel hoe ver we komen... ", dat is slappe hap. We gaan voor echte trouw aan elkaar, en dus proberen we een goed besluit te nemen.

Ben je getrouwd, dan kan de B5 test je helpen om te ontdekken waarom bepaalde dingen niet lekker lopen. Daar kun je samen dan mee aan het werk. Want een ja-woord is een ja-woord en geen tijdelijke belofte met beperkte houdbaarheid.
Hoe werkt het:

• Je hebt deze poster nodig. Die ga je volschrijven. Je kunt ook zelf een A3 of A4 vel in zes vakken verdelen.
• Je hebt ook ronde rode en groene stickers nodig, in een grote en een kleine maat. Je kunt ze bij de meeste boekhandels wel vinden, bijvoorbeeld hier

Op de poster vind je zes vakken. Vijf vakken hebben al een thema, de Big Five ! Het laatste vak mag je zelf vullen met een thema dat voor jou van belang is:

1. Werk
2. Geld
3. God
4. Sex
5. Kinderen
6. eigen keuze, b.v. hobbies, taakverdeling, familie, alles mag.

In elk vak ga je opschrijven wat er goed gaat, en wat er fout gaat. Je mag over je eigen goede en slechte eigenschappen, gewoonten, en gedrag schrijven, maar ook over die van je partner. Tip: het is beter om je te concentreren op jezelf. Dan houd je het dicht bij jezelf en het praat gemakkelijker als je er met je tweeën naar kijkt.

Maar eerst ga je alles nog stickeren: de positieve dingen met een groene sticker, en de negatieve met een rode sticker. Belangrijke zaken geef je grote stickers, de minder belangrijke een kleine.sticker.
Er ontstaat nu een kleurige plaat waar je (voorlopige !) conclusies aan kunt verbinden:

• Veel groen: dat lijkt goed te zitten.
• Veel rood: toch nog eens goed nadenken, of hier aan gaan werken in je relatie
• Volle vakken: dat zijn belangrijke zaken voor jou.
• Lege vakken: dit hoeft niet te betekenen dat dit onbelangrijke zaken voor je zijn. Misschien marcheren de zaken hier gewoon goed.

Je kunt met je poster van alles doen. Je kunt 'm voor jezelf houden en er je voordeel mee doen. Je kunt de poster ook gaan bespreken met je partner. Of nog beter: jullie vullen allebei een poster in en praten er over.

Tot slot een aantal voorbeeld vragen die je helpen om een begin te maken:

1. Werk

• Wat verwacht ik van mijn baan ?
• Hoeveel carrière wil ik maken ?
• Hoe wil ik werk en privé combineren ? 
• Wat betekent dat voor ons tweeën samen ?

2. Geld

• Hoe belangrijk is geld voor mij ?
• Hoeveel geld hebben we nodig, en is dat er dan ?
• Over welke uitgaven beslissen we samen ?
• Hoe erg is het wanneer één van beiden veel minder verdient dan de ander ?
• Hoe gaan we om met "eigen geld" of met erfenissen ?

3. God

• Wat betekent geloven voor mij ?
• Hoe belangrijk zijn religieuze gewoonten voor mij: de samenkomst bezoeken, de rituelen thuis ?
• Hoe belangrijk is het voor mij om dit samen met mijn partner te beleven ?
• Hoeveel eigen ruimte heb ik nodig voor mijn geloof ?
• Hoeveel ruimte wil ik geven aan het (on)geloof van mijn partner ?

4. Sex

• Welke rol speelt sex in onze relatie ?
• Past dat bij mijn behoefte ?
• Hoe goed werkt de sex in onze relatie ?
• Hoe gelukkig is mijn partner met onze sex ?

5. Kinderen

• Wil ik kinderen, en zo ja hoeveel ?
• Welke normen en waarden wil ik ze meegeven ?
• Hoe moet de opvoeding er uit zien ?
• Wie doet wat voor de kinderen ?
• Hoe verdelen we de huishoudelijke taken ?