Landelijke Presentdag 2016

In de tweede helft van januari ga ik naar de landelijke Presentdag, een hele zaterdag, de laatste jaren in Conferentieoord Zonheuvel vlakbij Doorn. Ik heb een paar keer gemist, maar sinds de oprichting van Present Epe-Heerde begin 2008 heb ik de meeste landelijke Presentdagen bijgewoond (zie mijn verslagen van 2014, 2013 en 2012, ).

Ik kom er de mensen tegen die meehelpen om al die lokale Stichtingen Present tot een succes te maken. De bestuurders: vaak de wat oudere mannen - zoals ik  - en de coördinatoren, die het dagelijkse werk in de loopgraven doen: veel jonge vrouwen. Er is veel energie, creativiteit, nuchterheid, en geloof in God. Een puike combinatie waar ik me helemaal bij thuis voel.

Een tuin project van Stichting Present betekent smerige handen maken

Deze keer zijn we maar liefst met zijn vijven vanuit Epe en Vaassen naar Doorn gereden. Bij aankomst vallen me onmiddellijk weer die typische Present-eigenschappen op. De ontvangst is uitstekend geregeld. We worden persoonlijk welkom geheten, langs de badges gestuurd, en krijgen koffie of thee. Het is al een drukte van belang: er komen honderden mensen op deze dag. Ook helemaal passend in de Present cultuur is het strakke time management. Het mag van mij wel een onsje minder, dat voortdurende op de klok kijken betekent wat mij betreft dat het programma te vol zit. Eerlijk is eerlijk: het programma is deze dag "rustiger" dan het wel eens geweest is. Er is steeds voldoende tijd om van zaal te wisselen en tijdens de lunch is er alle gelegenheid om te netwerken. Beter !

Het programma vermeldt o.a. een seminar ronde in de ochtend, en eentje na de lunch. In beide gevallen heb ik het goed getroffen: ik hoor veel nuttige informatie waar we met onze lokale Stichting Present Epe-Heerde ons voordeel mee kunnen doen.

Het eerste seminar gaat over Umoja. Gedurende mijn werk in Kenya heb ik Kiswahili geleerd en ken ik de betekenis: Eenheid.
Umoja is een aanpak die kerken in Kenya en Oeganda hebben ontwikkeld. Ze ontdekten dat ze te eenzijdig waren gericht op going to heaven. Stapje voor stapje vond er een ommezwaai plaats waarbij de kerken meer en meer oog kregen voor de sociale dimensie van het geloof. Going to heaven verdween niet, maar werd aangevuld met faith in action. De kerken gingen op zoek maar manieren om iets te doen aan armoede, gebrekkig onderwijs, vrouwenonderdrukking, verbetering van landbouwmethoden. Ze leerden ook andere belangrijke lessen. Lokale samenwerking met dorpsgenoten die moslem of animist waren kwam van de grond: als kerk kun je samenwerken met andere mensen van goede wil. Een tweede les was het denken over de mogelijkheden. Van  Believe in God and ask for his blessing werd het  Believe in God and use the blessings He has already given you.
De hulporganisatie Tear begon deze wijze van christelijke gemeente zijn in je lokale context te introduceren in Nederland. Ze ontwikkelden cursusmateriaal en een introductieprogramma en gingen kringleiders trainen. Stichting Present is begonnen met het onderzoeken van de mogelijkheden om het Umoja programma te ondersteunen en het te helpen introduceren in de kerken.
Ik had al kennisgemaakt met het Umoja programma op de New Wine zomerconferentie in 2015 en vond het toen meteen waardevol. Het was wat weggezakt, maar door deze tweede introductie begint het meer en meer te leven.

Het middagseminar ging over het vluchtelingenwerk. In het najaar zijn veel lokale Stichtingen Present betrokken geweest bij de opvang van de grote aantallen vluchtelingen. Present Zwolle, Present Utrecht, en Present Arnhem deelden hun ervaringen en leerpunten.

In Zwolle hebben Present en het Diaconaal Platform de krachten gebundeld bij de opvang van vooral Syrische vluchtelingen in de IJsselhallen. Er was een enorm aanbod van zowel goederen als van vrijwilligers die wilden helpen. De COA wist niet goed hoe dat aanbod moest worden gecoördineerd. Present en het Diaconaal Platform zijn daarom de inzet van de vrijwilligers gaan regelen, waarbij ze nadrukkelijk aan de COA vroegen om aan te geven welke behoeften er bestonden. Daar werd het aanbod van de vrijwilligers op afgestemd. COA vroeg nadrukkelijk om met vaste momenten te gaan werken zodat er structuur in het weekprogramma zou ontstaan. Er ontstond een goed lopend programma, variërend van hardloopmiddagen en stadswandelingen tot taallessen en inburgeringscursussen.

In Arnhem ontstond al vrij snel een overkoepelend platform voor het coördineren van het hulpaanbod: AVV, Arnhem voor Vluchtelingen. Present maakte hier deel van uit. Het bijzondere in Arnhem was dat AVV de vluchtelingen in een actieve stand zette door ze als groep bij Present te introduceren. De vraag van AVV aan Present was: We hebben een groep van 500 mannen voor jullie, met diverse vaardigheden. Wat kunnen ze voor de Arnhemse samenleving betekenen d.m.v. Present projecten ? Dit was dus een omkering van rollen vergeleken met Present Zwolle: Nu zouden de Syrische mannen gaan klussen bij Arnhemmers die hulp konden gebruiken.
AVV inventariseerde alle vaardigheden bij de groep Syriërs, Present Arnhem ging aan de slag met het vinden van projecten. Er was veel afstemming nodig om zo'n grote groep te kunnen inzetten op hulpprojecten in Arnhem, maar het lukte. Rond 18 december werden al deze projecten uitgevoerd. De waardering ervoor was groot: de Facebookpagina over deze projectendag kreeg 18.000 likes...

De dag werd afgesloten door Willem Gunneman, dagvoorzitter, sneldichter, zanger, discussieleider. Chapeau voor deze humoristische alleskunner.

Boek: Privacy and Freedom - Alan Westin

Dit is één van de eerste grote studies van de relatie tussen privacy, technologische ontwikkelingen, en het recht. In de jaren '60 werd prof. Alan Westin door de Association of the Bar of the City of New York gevraagd om leiding te geven aan een onderzoeksproject van de Committee on Science and Law. Onderwerp van studie was de vraag in hoeverre nieuwe technologie op gespannen voet stond met fundamentele rechten van de mens, in het bijzonder het recht op privacy.

In 1967 kon prof. Westin het resultaat van het onderzoek aanbieden. Het boek "Privacy and Freedom" werd in brede kringen gewaardeerd en het leidde wereldwijd tot een hernieuwde bezinning op privacy in het computertijdperk - zoals dat toen nog werd aangeduid, want internet bestond nog niet.
Zijn definitie van privacy staat aan de wieg van de Amerikaanse Fair Information Practice Principles, die bepalend zijn geweest voor o.a. de Europese privacy wetgeving:
Privacy is the right to control, edit, manage, and delete information about them(selves) and decide when, how, and to what extent information is communicated to others.

In deel 1 analyseert Westin het begrip privacy: wat is het, en waarom hebben we het nodig ?

Hij begint met het afbakenen van vier typen van privacy:

1. Eenzaamheid: Het meest vergaand: De persoon is alleen, er zijn geen andere mensen om hem heen of in de buurt
2. Intimiteit: een persoon is samen met een partner, het gezin, of een kleine groep van vrienden of collega's.
3. Anonimiteit: De persoon bevindt zich in in de publieke ruimte, samen met anderen, maar is er niet bekend, en wordt niet geïdentificeerd of gevolgd 
4. Gereserveerdheid: de lastigste van de vier. De persoon bevindt zich te midden van anderen: familie, buurtgenoten, collega's. Hij creëert een psychologische ruimte van privacy door net zo veel of net zo weinig te communiceren als hij zelf wil. De anderen respecteren dat.

Vervolgens geeft hij aan voor welke psychologische behoeften privacy van belang is:

1. Mensen hebben behoefte aan persoonlijke autonomie:  een ruimte van eigen individualiteit die niet wordt bepaald door anderen en ook niet met hen hoeft te worden gedeeld
2. Privacy is van belang voor de emotionele balans. Iedereen heeft voor het eigen psychogische welzijn een ruimte en een gelegenheid nodig om de spanningen van het sociale leven kwijt te kunnen raken
3. Het eigen gedrag, de handelingen, ambities en plannen moeten beoordeeld worden. Voor een gezonde ontwikkeling is zelf evaluatie van belang, en daarvoor is privacy nodig
4. Het privé domein is ook van belang voor het beperken van communicatie. Daarmee wordt voorkomen dat  alles wat de persoon zegt of doet ook meteen openbaar is.  

Deel 2 gaat in op technologische ontwikkelingen die van grote invloed lijken te zijn, of te gaan worden, op de privacy. We hebben het over de jaren 60, en niet alle techniek van toen is nu nog van belang. Interessant is het verhaal wel:

1. Mini-camera's en mini microfoons bieden de mogelijkheid om op een veel grotere schaal te kunnen afluisteren. Dat gebeurt in het bedrijfsleven, door overheidsinstanties, maar ook door privé detectives
2. Persoonlijkstesten. Het is moeilijk voorstelbaar, maar hier is een fel debat over gevoerd. De context was er ook naar: persoonlijkheidstesten waren zeer manipulatief en werden ingezet om Amerikaanse burgers op grote schaal te volgen en te classificeren op communistische sympathieën.
3. Subliminal advertising: het meegeven van reclameboodschappen van zeer korte duur in bioscoopfilms
4. Grootschalige gegevensvastlegging m.b.v. computersystemen.

Het laatste onderwerp is natuurlijk het vlaggeschip van de technologie en privacy discussie geworden. Het is tot op de dag van vandaag volop actueel, denk maar aan de recente discussies over Big Data onderzoeken en privacy.

Alan Westin in zijn studeerkamer

In deel 3 worden enkele casussen in detail uitgewerkt. De meest interessante vond ik de ontwikkeling van de privacy discussie ten aanzien van het vastleggen van persoonsgegevens in computersystemen. Begin jaren 60 heersten de computertechnici en was er een ongebreideld techno-optimisme over de mogelijkheden die de nieuwe computertechnologie bood. Maar gaandeweg kwam de discussie over de bedreiging van de individuele privacy op gang.

Het is uiterst interessant om te lezen hoe verschillende geledingen van de samenleving aanhaken bij de discussie. De eersten die kritische vragen stellen zijn de aanhangers van het Amerikaanse vrijheidsideaal. Dan komt de pers in actie en stelt steeds kritischer vragen. Op een gegeven moment gaan ook de wetenschappers: psychologen en sociologen aan de slag met hun onderzoeken: wat is er nu precies aan de hand? En uiteindelijk wordt het debat gevoerd op het niveau van rechtspraak en de federale overheid.

In het vierde en laatste deel trekt Alan Westin de uitgezette lijnen door naar het aankomende decennium: de jaren zeventig. Wat moet er gebeuren om de balans tussen technologie-vernieuwing en privacybescherming in evenwicht te houden, en welke maatschappelijke krachten spelen daarbij een rol ?

Westin voert een genuanceerd pleidooi om niet alleen wetgeving aan te wenden, maar ook wat hij noemt private forces te benutten. Onder het laatste verstaat hij o.a. moreel bewustzijn, branche afspraken in het bedrijfsleven, professionele standaarden, en technische beschermingsmaatregelen. Daar waar deze mechanismen te kort schieten kan wetgeving bescherming bieden.

Dit is een waardevolle studie. Ze geeft een breed historisch beeld van privacy: niet alleen van de ontwikkeling ervan, maar ook van het fundamentele belang ervan voor het functioneren van de democratie.

De privacy discussie - die Alan Westin een nieuwe focus gaf - is ook nu actueel, en van groot belang. Het Big Data debat is in volle gang, zie mijn eerdere boekbespreking hier over.  Het lijkt me dat Westin een waardevolle aanpak voor privacybescherming heeft gegeven. Met alleen wetgeving redden we het niet, een betrokken samenleving en burgers die hun privacy willen beschermen zijn eveneens nodig.
Moeten we dus allemaal maar stoppen met Facebook, de AH bonuskaart, en een mobiele telefoonabonnement ? Dat gaat natuurlijk niet gebeuren. Wel kunnen we elkaar scherp houden, kinderen en jongeren privacybewust maken en hun vertellen waarom het van betekenis is om  als individu en als samenleving de privacy hoog te houden. 

TV-serie: Jessica Jones (2015)

People do bad shit. Daarmee begint deze spannende psychologische thriller, een goed verhaal met meerdere lagen, mooi gefilmd, en sterk gespeeld.
"Jessica Jones" is gemaakt voor Netflix en is deel van een serie verfilmingen van superhelden-comics van de Amerikaanse uitgever Marvel.

Jessica Jones is ontsnapt uit de handen van Kilgrave, de Purple Man, die haar maandenlang geestelijk en lichamelijk misbruikt heeft. Jessica houdt er een posttraumatische stress stoornis aan over. Ze gaat in New York wonen en verdient er de kost als privé detective.
Een ouder echtpaar vraagt haar om hun plotseling verdwenen dochter Hope op te sporen. Jessica ontdekt dat Hope in handen is gevallen van Kilgrave en haar eerste reactie is om de opdracht terug te geven en te vluchten. Haar stiefzuster en vriendin Trish Walker weet Jessica er van te overtuigen dat ze Hope moet bevrijden. Dat lukt, maar Kilgrave heeft Hope nog in zijn macht: ze vermoordt haar beide ouders.
Dat is het begin van een spannende strijd tussen Jessica en Kilgrave.

Het verhaal zit goed in elkaar en  heeft diverse verhaallijnen en lagen.

Jessica is een intrigerende superheld. Ze is gesloten, kortaf, en vaak onbeschoft. Ze drinkt whiskey als water en houdt kantoor in in een aftands en haveloos appartement. Die scene met die kakkerlak.... meesterlijk.
Maar ze is ook recht door zee en bereid om te helpen. Gaandeweg wordt dat haar missie: de mensen te beschermen tegen Kilgrave en hem onschadelijk te maken. Soms lukt het haar: ze weet Malcolm uit zijn verslaving weg te krijgen. Maar op andere momenten is ze te laat, of willen mensen niet verder.

Ze krijgt een relatie met Luke Cage, die ook over superheld-talenten blijkt te beschikken. Jessica heeft goede redenen om zich schuldig te voelen tegenover Luke. Ze verbergt dat eerst, maar vertelt later toch de waarheid. Luke verlaat haar, diep teleurgesteld.
Het levert indrukwekkende scenes op over schuld - en later over vergeving. Zelden heb ik dat zo puur en diep verfilmd gezien, voor mij zijn dit de beste momenten van de hele serie. Wat een kracht en genezing zit er in de woorden van Luke: I forgive you for everything and I'll say it every day for as long as you need to hear it....

Kilgrave is de antiheld en net zo'n ingewikkelde persoonlijkheid als Jessica Jones. Je verwacht een psychopaat en dat blijkt hij ook te zijn. Maar hij blijkt ook "gewoon" verliefd op Jessica en hij wil dat zij die liefde beantwoordt. Om dat doel te bereiken gaat hij letterlijk over lijken, en zijn "talenten" geven hem daar alle mogelijkheden voor.

Er zijn secondaire verhaallijnen: Trish en haar moeder, de advocate Jeri Hogarth en haar nieuwe liefde Pam. En  ook die verhalen zitten sterk in elkaar. Een topklasse TV-serie.