Rekenmodel terugverdientijd zonnepanelen

Natuurlijk willen we allemaal weten wanneer we de investering in onze zonnepanelen hebben terugverdiend. Ik heb er een eenvoudige rekenmodel voor gemaakt in Excel, en stel die beschikbaar voor de geïnteresseerden.
 In het rekenmodel worden twee scenario's vergeleken:

1. investeren in zonnepanelen en sparen met de jaarlijkse opbrengst
2. sparen of beleggen met het investeringsbedrag

In het rekenmodel worden deze beide scenario's vergeleken gedurende 30 jaren. Er kunnen een aantal instelwaarden worden gekozen. Deze bepalen wanneer de zonnepanelen zijn terugverdiend.

Het rekenmodel werkt als volgt:
In kolom B worden in de oranje vakken een aantal parameters ingesteld. Ik behandel ze één voor één.

Allereerst worden de technische instelwaarden gekozen:

1. B5: de opbrengst per paneel, in Wattpiek. Deze waarde is terug te vinden in de technische specificatie van de zonnepanelen, en kan ook zijn vermeld op de offerte of factuur
2. B6: het aantal vierkante meter per paneel. Deze waarde heb ik toegevoegd om snel een indruk te krijgen van de totale oppervlakte van een groot aantal panelen, bijvoorbeeld op platte daken, of in een zonnepark
3. B7: het totale aantal zonnepanelen dat u aanschaft
4. B8: het jaarlijkse efficiencyverlies door slijtage van de panelen, zie de technische specificatie van de zonnepanelen
5. B9: het rendement van de omvormer, zie de technische specificatie van de omvormer
6. B10: de omrekenfactor van Wattpiek naar KWh. In Nederland worden waarden tussen 0,85 en 0,88 gebruikt
7. B13: een eenmalig bedrag voor verwerving van grond of voor een plaatsingsrecht. Deze waarde wordt nu nog niet gebruikt in de berekeningen

Dan volgen een aatal financiële instelwaarden:

1. B16: de prijs per paneel
2. B17: de eenmalige inrichtingskosten, bijvoorbeeld van de installateur. Hier kunnen ook de kosten voor de omvormer worden  meegenomen. Deze kunnen ook worden verrekend in de kosten per paneel in B16
3. B18: voor grotere installaties: een bedrag voor eventueel jaarlijks onderhoud
4. B19: idem, nu voor lokatiekosten, bijvoorbeeld huur of pacht
5. B20: het stroomtarief. Dit wordt overgenomen in kolom G en kan indien gewenst per jaar worden aangepast 
6. B21: het rente- of rendementspercentage voor scenario 2: sparen of beleggen. Ook deze waarde wordt overgenomen, nu in kolom H, en kan daar van jaar tot jaar worden gewijzigd.
7. B24: ingeval van een investeerderscollectief kan hier het aantal deelnemers worden vermeld. Wanneer het een privé-installatie betreft moet deze waarde natuurlijk op 1 gezet worden

Vervolgens worden er een aantal waarden berekend:

1. B27: de totale opbrengst per jaar in KWh. Dit is het produkt van de opbrengst per paneel in B5, het aantal panelen in B7, en de omrekenfactor in B10
2. B28: het totale oppervlak van de zonnepanelen. Dit is het produkt van het oppervlak per paneel in B6 en het aantal panelen in B7
3. B29: het  totaal van de kosten van de zonnepanelen
4. B30: de totale investeringskosten. Dit is de som van de inrichtingskosten in B17 en het totaalbedrag voor de zonnepanelen in B29
5. B31: de kosten per investeerder. Dit wordt berekend door de totale investeringskosten in B30 te delen door het aantal investeerders in B24
6. B32: de kosten per kWh. Deze worden berekend door de totale investeringskosten in B30 af te schrijven over 30 jaren en de aldus berekende jaarlijkse afschrijving te vermeerderen met de jaarlijkse exploitatie, onderhouds, en lokatiekosten in B18 en B19. De kosten per kWh worden bepaald door dit bedrag te delen door de jaarproduktie in B27 

Met deze instellingen is het rekenmodel nu bepaald.
Ik bespreek vervolgens de kolommen in beide scenario's:

Scenario 1: investeren in zonnepanelen

1. E: hierin is het efficiencyverlies van de zonnepanelen verwerkt. De startwaarde in E3 is gelijk aan de berekende totale energieproduktie in B27. In elke volgende cel van de kolom wordt het jaarlijkse efficiencyverlies uit B8 gebruikt voor de berekening van de opbrengst van de panelen van jaar tot jaar
2. F: hier wordt het rendementsverlies van de omvormer verwerkt.De output van de zonnepanelen in kolom E wordt per cel vermenigvuldigd met de rendementsfactor van de omvormer in B9
3. G: het stroomtarief. Dit wordt overgenomen uit B20, maar kan handmatig gewijzigd worden per jaar
4. H: het rentetarief. Dit wordt overgenomen uit B21, en kan ook per jaar handmatig gewijzigd worden
5. I: de eerste financiële kolom: hier wordt berekend hoeveel euro u bruto per jaar verdiend, door de produktie in dat jaar in kolom F te vermenigvuldigen met het stroomtarief in kolom G
6. In kolom J staan de onkosten per jaar. Dit is de som van de jaarlijkse onderhouds, exploitatie, en lokatiekosten in B18 en B19
7.  in kolom K staat de netto opbrengst per jaar. Dat is de bruto opbrengst uit kolom I verminderd met de onkosten per jaar in kolom J
8. L: hier wordt het cumulatief effect van de jaarlijkse netto opbrengst berekend. Dit is de som van het bedrag van het voorgaande jaar, inclusief spaarrente, en de netto opbrengst van het beschouwde jaar. De startwaarde in L5 wordt uit K5 overgenomen. Daarna wordt in elke volgende cel de hierboven vermelde berekening uitgevoerd 
9. M: dit is het cumulatieve effect per deelnemer

Scenario 2: sparen

1. P: De startwaarde is het totale investeringsbedrag uit B30. Daarna wordt elk jaar rente-op-rente toegevoegd.
2. Q: het spaarscenario per investeerder

In de kolommen L en P, of M en Q kunnen nu de beide scenario's worden vergeleken.

Landelijke Presentdag 2013

Dit jaar heb ik alleen het ochtenddeel van de landelijke Presentdag meegemaakt. Gelukkig heb ik weer nuttige dingen gehoord en een paar interessante gesprekken gevoerd met andere Presenters.
De opzet van de Presentdag is elk jaar weer een tikkeltje anders. Ik heb me op de evaluatieformulieren wel eens kritisch uitgelaten over het volgepropte programma waarbij de ene na de andere spreker het podium beklimt. Misschien heeft dat geholpen: vanochtend was het programma een toonbeeld van eenvoud en rust: een korte opening met twee speeches van Anne Westerduin en Tiemen Zeldenrust, en daarna een groot blok van anderhaf uur voor de eerste seminarronde.

zie Burennetwerk.nl: Soms hebben mensen een steuntje in de rug nodig

Ik heb het seminar Wijkgericht werken met Present bezocht. Het onderwerp werd ingeleid door dr. Martha Jager-Vreugdenhil, werkzaam bij de Gereformeerde Hogeschool in Zwolle. Ze wees er op dat het maar de vraag is in hoeverre de sociale samenhang wordt vergroot door wijk- en buurtgericht werken. Dat wordt stilzwijgend als waar verondersteld, maar er is nog nooit goed onderzoek naar gedaan. Sociale verbanden zijn sterk daar waar er duidelijke belangen en/of overtuigingen in het spel zijn. Denk aan het gezin en de familie waar bloedbanden een rol spelen, of aan bijvoorbeeld sportverenigingen, scholen, kerkgemeenschappen, en koren en muziekverenigingen. De buurt is veel minder samenbindend dan vaak wordt verondersteld.
Ze gaf Stichting Present het advies mee om zich niet al te zeer te verbinden met allerlei overheidsinitiatieven gericht op  de buurt, maar zich te blijven concentreren op haar kernaanpak: het mobiliseren van vrijwilligers op basis van hun intrinsieke motivatie: wat kunnen wij als groep met onze talenten en voorkeuren bijdragen aan een leefbare buurt ?
Carlo de Waal van Present-Amsterdam  vertelde vervolgens hoe in Amsterdam een eenvoudige maar doeltreffende vorm van burenhulp wordt gerealiseerd: het Burennetwerk, een samenwerking van de Protestantse Diakonie Amsterdam, Stichting HIP, en Stichting Present. Present is hier "leverancier" van een veertigtal vrijwilligers die hebben aangegeven op regelmatig basis beschikbaar te zijn voor burenhulp.
In een mooi promofilmpje zien we hoe dat werkt: Hallo, ik ben Harmen van Burennetwerk, ik kom de computer repareren.
Ferdinand Ploegman, wijkbeheerder van woningbouwcorporatie Ymere in Amsterdam vertelde over de samenwerking met Present. De inwoners van zijn wijk vonden het al vrij snel van de zotte dat vrijwilligers uit Amstelveen of Leiden kwamen klussen in hun wijk. Zodoende ontstond er een eigen initiatief onder de inwoners van de wijk, dat uiteindelijk resulteerde in Burennetwerk.
Meindert de Groot van het buurtteam Overvecht in Utrecht vertelde hoe Present Utrecht meewerkt bij het opknappen van de leefomgeving in  de wijken Overvecht en Ondiep.
Aan het eind van het seminar was er nog een kort forumgesprek met de sprekers. Het was wel duidelijk dat de betrokkenheid van Present in deze wijkgerichte aanpakken goede resultaten opleverde, en dat het nog niet zo eenvoudig is om een knip te leggen om als Present weer terug te keren bij je kernaanpak.

In de wandelgangen heb ik met enkele andere Presentbestuurders gesproken. De financiële perikelen die Present - Epe plagen worden overal aangetroffen: Gemeenten houden de hand meer en meer op de knip, en andere partijen volgen dan weldra. Daardoor gaat de hefboomwerking van de cofinanciering opeens de andere kant op: geldschieters volgen elkaar in het bezuinigen op hun bijdrage aan Present, met kwalijke gevolgen. Al meerdere Stichtingen Present hebben hun activiteiten stil moeten leggen omdat de financiële middelen ontbraken. Gelukkig hoor je ook creatieve oplossingen. Nu nog zo'n gouden idee voor Present Epe...

Zonnepanelen op mijn dak

Afgelopen vrijdag was het dan zover: de zonnepanelen gaan het dak op. Hieronder enkele sfeerplaatjes van een winters dagje klussen.
Technische details:

• 18 Canadian Solar panelen, elk 245 Wp
• Piekvermogen 4410 Wattpiek
• Verwachte jaaropbrengst: ruim 3700 kWh, zo'n 80 % van mijn huidige verbruik
• omvormer: SMA Sunny Boy 4000 TL

 Dit leek me een gevaarlijk onderdeel van de installatie. Gelukkig zijn er maar een paar kleine schuivers geweest zonder nare gevolgen. Op de schuur liggen dakplaten. De framerails worden rechtstreeks op de sporen vastgezet.


De zonnepanelen zijn in 2 groepen van elk 9 panelen gelegd, een linker en een rechterblok. Daardoor kan elk blok optimaal profiteren van ochtend- of avondzon.



De schuur staat nagenoeg oost-west en heeft dus een gunstige oriëntatie voor maximaal rendement. Ook de hellingshoek van het dak is prima: een kleine 30 graden.

In de schuur staat de omvormer. Op het display zijn uur, dag, en maandproduktie af te lezen. Die gegevens kunnen ook draadloos worden uitgelezen met een Bluetooth verbinding en verder worden verwerkt in bijvoorbeeld een eigen Excel overzicht.
De opgewekte stroom wordt via een aparte groep in de electriciteitsmeter teruggevoerd. Als de produktie groter is dan het verbruik wordt het overschot teruggeleverd aan het net. Dat zal nog wel een paar maanden duren.

Boek: Bring up the bodies - Hilary Mantel

Met haar eerste boek Wolf Hall over het leven van de Engelse staatsman Thomas Cromwell won Hilary Mantel  in 2009 de prestigieuze Man Booker Prize. Het is een huzarenstuk dat ze dit in 2012 herhaald heeft met het tweede deel Bring up the bodies.
Voor sommigen hangt er iets stoffigs over het fenomeen "historische roman": Vroeger tijden kunnen nooit zo interessant zijn als de wereld van nu, en belevenissen en gebeurtenissen van toen kunnen weinig boeien. Ik deel die opvatting niet. Ik ben steeds weer verbaasd over de actualiteit van de geschiedenis. Of het nu gaat om slimheid, passie, en macht, of om goed of slecht handelen: mensen waren toen niet anders dan nu. Je kunt veel aan inzicht winnen door het lezen van een goede biografie, of een historische roman.

Eric Bana and Natalie Portman as Henry VIII and Anne Boleyn in "The other Boleyn girl"(2008)

Een ander bezwaar dat naar voren gebracht wordt, is de mogelijkheid om een "betrouwbare" historische roman te schrijven. De auteur brengt toch haar eigen leef- en denkwereld mee ? De afstand tussen toen en nu belemmert een getrouwe weergave van gebeurtenissen van toen. Dat is des te sterker wanneer de auteur zich probeert te verplaatsen in de psychologie van de hoofdpersonen van de roman.
Dit argument vind ik steekhoudender. Door een goede voorstudie kan een historische roman wellicht een getrouw beeld geven van het leven van toen "aan de buitenkant". Maar wat weten wij van de manier van ervaren en denken van toen ?
Ik ben dus nieuwsgierig en vol verwachting begonnen aan Bring up the bodies.

Thomas Cromwell is de bekende staatsman uit het Tudor-Engeland van Hendrik de Achtste, begin jaren 1500. Cromwell is van eenvoudige komaf. Als vijftienjarige vlucht hij voor zijn gewelddadige vader naar het vasteland van Europa. Daar weet hij langzaam maar gestaag betere posities te veroveren. Hij woont in Italië, bankiert daar, en in Vlaanderen, waar hij een uitgebreid netwerk opbouwt onder handelaren. Hij keert terug naar Engeland en gaat politieke functies bekleden. Hij wordt de tweede man van kardinaal Wolsley, de eerste Minister. Als Wolsley in ongenade valt weet Cromwell van de situatie gebruik te maken. Al heel snel is hij eerste Minister en rechterhand van Hendrik de Achtste. Dit alles wordt verteld in Wolf Hall.

James Frain as Thomas Cromwell in "The Tudors" (2007)

In  Bring up the bodies worden maar enkele jaren bestreken, namelijk die waarin Hendrik de Achtste met Anne Boleijn getrouwd is, en haar weer kwijt wil ten gunste van Jane Seymour. Hendrik geeft Cromwell de opdracht om een scheiding te regelen. Het wordt niet alleen een scheiding. Cromwell rekent af met een aantal politieke tegenstanders. Anne Boleijn wordt onthoofd, en enkele weken later huwt Hendrik zijn derde vrouw, Jane Seymour.

Het is een magistrale vertelling geworden. Hillary Mantel schrijft in het nawoord dat ze haar visie heeft gegeven op de gebeurtenissen rond de onthoofding van Anne Boleyn. Dat heeft ze heel knap gedaan, door helemaal in de huid van Cromwell te kruipen. Ze gebruikt een aparte stijlfiguur: Het is alsof Cromwell over zichzelf vertelt in de derde persoon he. Om het verschil duidelijk te maken met "echte" he's lees je nogal eens he, Cromwell, ...  
Het verhaal is om meerdere redenen knap verteld. Er zijn allereerst de historische gebeurtenissen: de huwelijksperikelen van Hendrik de Achtste, de afscheiding van de Engelse kerk van Rome, en de economische hervormingen die Cromwell doorvoert in het koninkrijk. Alleen dat al wordt spannend verteld, met oog voor detail.
Daarnaast zijn er de Macchiavellistische manipulaties, die Cromwell als geen ander beheerst. Er worden allianties gesloten, er wordt gedreigd, gepaaid, omgekocht, en zonodig vloeit er bloed. De oude adel en veel geestelijken haten Cromwell en zijn uit op zijn ondergang. Queen Anne weet als geen ander haar positie te benutten om meer macht te verzamelen. Maar als de gewenste zoon maar niet geboren wordt, bekoelt Hendrik's liefde voor de assertieve koningin snel.
De grootste prestatie van de roman vind ik de psychologische diepte. Steeds weer word je verrast door de hoofdrolspelers. Cromwell is een zakelijke eerste Minister, die alles kan regelen, en die daarbij zo nodig over lijken gaat.
Hij is onvoorwaardelijk trouw aan Hendrik, goed voor zijn zoon en zijn personeel. We lezen zijn gedachten, aarzelingen, zijn verlangen naar zijn overleden vrouw Lizzie en zijn beide dochters, die binnen korte tijd omkwamen door een besmettelijke ziekte. Soms ontroert hij je, en soms is hij een kille machtswellusteling, en hij is zich in deze vertelling daarvan bewust.

Hilary Mantel heeft een prachtig tweede deel geschreven in haar Cromwell trilogie.