Film: The Celebration (1998)

Afgelopen weekend met GJ deze Deense film van Thomas Vinterberg  bekeken, een verjaardagscadeautje. Op de achterkant van het dvd-doosje las ik ik iets over Dogma 95, een onbekend begrip voor deze amateur filmliefhebber. Na het bekijken van de film heb ik me er  toch maar even in verdiept, en dan kijk je er  wel iets anders naar.

In 1995 publiceerden enkele jonge Deense  filmers, Lars von Trier en Thomas Vinterberg, op een filmcongres in Parijs een manifest, Dogma 95 geheten, waarin ze hun ideeën over het maken van een film uiteenzetten. Hun idealen: met eenvoudige materialen en zonder een megabudget films maken, waarin het gaat om het verhaal en de acteerprestaties van de acteurs. Enkele van de door hun voorgestelde tien "regels":

• er wordt op lokatie gefilmd, zonder toevoeging van decorstukken of filmsets
• geluid en beeld worden tegelijkertijd opgenomen
• de filmcamera wordt altijd met de hand vastgehouden
• achtergrondmuziek en nabewerking van het beeldmateriaal zijn niet toegestaan

The Celebration ("Festen" in het Deens) was de eerste film die op deze wijze werd gemaakt. De film werd positief ontvangen.

Zonder al deze voorkennis heb ik de film bekeken. En natuurlijk heb ik me verbaasd over de onrustige schokkerige beelden, en het ontbreken van elke vorm van afwerking.
Eerlijk gezegd vond ik de flow van de film onprettig, ADHD-achtig zou je kunnen zeggen. De film geeft je nauwelijks gelegenheid om even afstand te nemen van de gebeurtenissen, het wat te laten bezinken. Het is vol gas van begin tot eind. Dat  maakt me nu ook wel weer nieuwsgierig naar een tweede ronde. Alsof je iets heel nieuws hebt gegeten waarvan je later pas denkt "nog eens een keer proeven".

Het lukte me ook niet om enige vorm van verbinding te krijgen met de personages in de film. Gewoon mijn types niet, sommige bepaald verknipt naar mijn oordeel.
En toch fascineerde de film. Na afloop hebben we er lang over nagepraat, en dat gebeurt niet bij elke film.

De verhaallijn heel kort samengevat: een 60-jarige hoteleigenaar nodigt zijn kinderen, kleinkinderen, en overige familie uit voor een gezellig verjaardagsfeest in zijn hotel. Als er gespeeched wordt confronteert de oudste zoon het hele gezelschap met een shockerende boodschap: hij en zijn zuster zijn in hun kinderjaren jarenlang door de vader misbruikt. Zij heeft daardoor recentelijk zelfmoord gepleegd.
De film volgt de gebeurtenissen gedurende het feest.En dat is dan wel knap gedaan: in dat korte tijdsbestek zijn alle verwerkingsmechanismen samengebald  die volgen op de confrontatie met incest: ontkennen, belachelijk maken, het slachtoffer beschuldigen, doen alsof er niets gebeurd is.
De sfeer op het feest wordt steeds surrealistischer. Pas als de vader bekend heeft lijkt er iets van ontspanning te komen. Maar ook aan het eind blijven er veel vragen over.

Ja, ik vind het dus toch een heel knappe film, omdat er geen poging gedaan wordt om deze schrijnende dingen te duiden, laat staan om er een happy end van te maken. De film heeft een ijzersterke focus op het gedrag van dader en slachtoffer en omstanders bij de plotselinge confrontatie met het incestverleden, en dat is genoeg voor twee uren intrigerende film.