Vrijwilligerswerk in Epe

Hoe kan de gemeente Epe bezuinigen, en toch een ondersteunende en motiverende rol vervullen voor het vrijwilligerswerk ?

Die vraag kwam afgelopen maandagavond bij me op aan het eind van de werkconferentie die de gemeente Epe had georganiseerd. Ik was er naar toe gegaan als vertegenwoordiger van Stichting Present-Epe.

Het viel me op dat de gespreksleidsters soms de volgende insteek kozen:

1.  de gemeente Epe heeft minder te besteden
2. dat betekent dat de gemeente minder kan doen of kan ondersteunen
3. de maatschappelijke organisaties moeten zich daarom efficiënter organiseren en/of goedkopere diensten aanbieden en burgers kunnen wellicht bijdragen in de kosten

Dat is in eerste instantie een nuchtere en verstandige benadering: we zetten de tering naar de nering. Toch wil ik een kanttekening plaatsen: ik verwacht dat de gemeente zo onvoldoende inspeelt op sociaal-culturele patronen die van belang zijn voor het vrijwilligerswerk.

Een voorbeeld: de gemeente Epe stelde maandagavond de vraag of het niet onverstandig is dat er twee partijen zijn voor jongerenwerk: Stichting Koppel en Youth for Christ. Het is voor de gemeente immers gemakkelijker om met één partij te praten en met hen afspraken te maken. Bovendien is Youth for Christ een christelijke organisatie, waarvan je je kunt afvragen of die gesubsidieerd moet worden door de gemeente.

Hier begint mijn gemoed te spreken. Ik vertegenwoordig nog zo’n kleine christelijke organisatie. Ik denk dat kleine flexibele vrijwilligersorganisaties als Youth for Christ en Stichting Present-Epe een verrijking zijn naast de werkzaamheden van de grotere organisaties als SWOE en Koppel.

Want veelkleurigheid en flexibiliteit  sluiten veel beter aan bij de maatschappelijke ontwikkelingen dan schaalvergroting en institutionalisering.

De belangrijke sociaal-culturele trends zijn duidelijk:

• we wantrouwen instituten (overheid, kerk)
• we waarderen echtheid, ergens voor staan, identiteit
• we hebben weinig tijd
• we verbinden ons niet graag voor langere tijd aan de buurt, de school, of de sportclub
• maar we zijn niet te beroerd om als het in onze agenda past een steentje bij te dragen 

 Naar mijn mening heeft de gemeente Epe er baat bij wanneer ze goed inspeelt op  deze trends.

Dat betekent concreet dat kleine en/of tijdelijke vormen van vrijwilligerswerk ook worden ondersteund. De  gemeente Epe kan hier uitstekende een regierol vervullen zodat de gezamelijke inspanningen van vrijwilligers elkaar aanvullen of versterken.

Natuurlijk is het nodig om zo’n werkwijze ook zakelijk goed aan te pakken. De volgende criteria kan de gemeente gebruiken om de kwaliteit te bewaken:

1. Activiteiten mogen niet “dubbel” worden gedaan
2. De vrijwilligerorganisaties voldoen alle aan criteria t.a.v. professionaliteit en betrouwbaarheid
3. Activiteiten zijn bestemd voor een zo groot mogelijke doelgroep, en zeker niet “voor de eigen achterban”
4. Organisaties met overlappende werkvelden stellen jaarlijks een gezamenlijk activiteitenplan op en bewaken gezamenlijk de uitvoering er van

Wanneer de gemeente Epe vanuit deze visie het vrijwilligerswerk ondersteunt, wordt dat gevarieerder en toegankelijker. Er zijn nog steeds veel mensen die best hun handen uit de mouwen willen steken, mits er een goede werkvorm voor hen is.

Film: Anonyma

Gisteravond Anonyma meegepakt uit de bieb, stond nog op mijn lijstje.  Ik heb 'm meteen maar gekeken, met een korte break om naar de toespraak van president Mubarak te kijken. Anonyma krijgt vier van de vijf sterren van mij, ik vind het een intrigerende, mooie film.
 

Het verhaal speelt in april 1945 in Berlijn. De Russen zijn bezig de stad te veroveren. De burgerbevolking is niet veilig: op grote schaal wordt er geplunderd, gemoord, en verkracht. We volgen de avonturen van één van die Berlijnse vrouwen. Ze heeft haar ervaringen te boek gesteld en in 1959 gepubliceerd als "Anonyma".
 

Anonyma wordt ook slachtoffer van brute verkrachtingen - terughoudend verfilmd, compliment. Ze besluit  dat ze zo niet verder wil. Ze zoekt de Russische commandant op en vraagt om hulp. In eerste instantie krijgt ze nul op het rekest. Hij wimpelt haar af, zijn mannen zijn gezond en wat zeurt ze over  "die paar minuten" ? Toch heeft haar optreden indruk gemaakt want niet lang daarna neemt hij haar toch in bescherming.
 

Dat is het begin van een wonderlijke ontwikkeling. Anonyma geniet bescherming, maar dient wel haar gunsten te verlenen aan de majoor. Hij is een ontwikkelde Rus, een heer, en Anonyma merkt op dat de Russen een "gebildete Frau" wel kunnen waarderen. Het groepje vrouwen dat het huis met Anonyma deelt, deelt ook in dezelfde rechten en plichten: bescherming en eten en drinken in ruil voor sex.
Gaandeweg leren Anonyma en de majoor elkaar beter kennen. Anonyma hoort van de gruweldaden die de Duitsers in Rusland hebben bedreven en dat botst hevig met haar vaderlandsliefde.
De vrouwen weten in alle misère een overlevingsstrategie te ontwikkelen. Er zit een humoristische scene in de film waarin ze hun "Russische cavaliers" bespotten als fantasieloze minnaars.
Gaandeweg worden de verhoudingen tussen vrouwen en soldaten vriendschappelijker, met als hoogtepunt het feestelijke drankgelag als Berlijn zich overgegeven heeft.
 

Het is allemaal heel dubbel en dat wordt  overtuigend gespeeld door Nina Hoss ( Anonyma). De band tussen de majoor en haar wordt intiemer. Door zijn pogingen haar te beschermen tegen de  soldaten komt zijn loyaliteit in het geding. Dat leidt tot zijn overplaatsing, juist op het moment dat Gerd, de echtgenoot van Anonyma, terugkeert. Het eind van de film laat overtuigend zien in welke onmogelijke relationele posities mannen en vrouwen terechtkwamen nadat ze elkaar weer terugvonden.

Ik vind "Anonyma" geslaagd: sterke karakters, humor en trauma, loyaliteit en (on)trouw, er zit veel in deze film. Wat ik minder geslaagd vind is de combinatie van de onderkoelde, haast ijskoude uitstraling van Anonyma en het melodrama van de verhouding tussen haar en de majoor: dat wringt. De film was sterker geweest als voor één van beide benaderingen gekozen was. Nu blijft veel in de verhouding tussen Anonyma en de majoor onduidelijk en krijgt het melodrama weinig overtuigingskracht.