Millennials, onopvallendheid, en Paterson

 In het ND van afgelopen zaterdag 4 december stond een ingezonden brief met een opvallende titel: Ode aan een onopvallende spiritualiteit. De schrijver is student aan de Radboud Universiteit. Hij "mediteert", zou ik haast zeggen, over zijn leven als millennial. Daar hoor ik niet bij: ik ben een generatie X-er, de lost generation geboren tussen 1955 en 1970. Met overigens verdraaid goeie eigenschappen hoor: "praktisch, zelfredzaam, no-nonsense mentaliteit". Daar kom je een heel eind mee !

Terug naar de millennials en de ingezonden brief. De schrijver geeft een mooie karakterisering van zijn leefwereld: Als millennial voel ik de druk "om er iets van te maken", om succesvol te zijn: is het niet in maatschappelijke zin dan wel in spirituele zin..... Soms lijkt het alsof een leven pas betekenis heeft als het leven spectaculair is, vol maatschappelijke impact, en ook de kerk moet aan deze eisen voldoen. Zijn diegenen die dit niet willen of hier niet toe in staat zijn dan gedwongen een betekenisloos leven te leiden ?

 

Dan begint te student te vertellen over de film Paterson (2016) waarin het alledaagse leven van een jong stel op inspirerende wijze wordt getoond in een meesterlijke, trage vertelling. Ik ben de film gaan kijken and I love it. Alleen al de onthaasting die je in je voelt als je meebeweegt met de dagelijkse gang van Paterson en Laura: weldadig. Paterson is buschauffeur. Als hij wakker wordt kust hij zijn vriendin, drinkt koffie, en wandelt naar het busstation. Hij luistert er naar de klaagzangen van zijn collega, en start zijn bus. 's Avonds wandelt hij naar huis, zet de brievenbus weer recht zonder er verder iets aan te doen, en wordt liefdevol ontvangen door zijn temperamentvolle vriendin. Zij heeft ambities, is vol plannen. Maar Paterson is anders. Hij schrijft gedichten. Als hij middagpauze heeft pakt hij zijn notitieboekje en begint te dichten. Zijn vriendin moedigt hem aan om de gedichten te publiceren, maar hij wil er niet van weten. 's Avond laat hij de hond uit en drinkt een biertje in zijn stamcafé. We volgen het stel zeven dagen lang.

 Het boeiende van de film zijn de korte voorvallen waarin we Paterson beter leren kennen. Dat zijn pareltjes van vertelkunst. Ze zorgen ervoor dat het verhaal, waarin bijna niets gebeurt, reliëf krijgt . Hij luistert aandachtig, straalt rust uit. Hij schiet te hulp in het stamcafé, en hij let even op een lagere-school meisje dat zonder toezicht door een gevaarlijke buurt dwaalt. Hij moedigt aan, heeft oog voor de mensen om hem heen. En waarom ziet hij (en zien wij) eigenlijk steeds tweelingen in de bus ?

Ik eindig met enkele gedachten die bij me opkomen:

• Less is more. Dat is van toepassing op de regie van de film: er wordt veel weggelaten en dat maakt de film krachtiger. Maar het roept ook de vraag op of ons leven aan betekenis verliest wanneer het alledaags lijkt te zijn. Hoeveel waarde zit er niet in de kleine momenten van aandacht, zorg, en attentie die we in Paterson tegenkomen !
  
• Dat brengt me opnieuw bij de ignatiaanse spiritualiteit die ik in deze weken voor Kerst dagelijks tegenkom in de advents-gebedsretraite van de jezuïeten. Eén van de fundamenten ervan is God vinden in alles. God is niet ver weg, niet hoog verheven en onbereikbaar, maar te vinden en te ontdekken in het gewone alledaagse leven. Paterson is geen religieuze film, maar de levenshouding die we er aantreffen sluit wel naadloos aan bij deze ignatiaanse spiritualiteit.
• Is dit een film met een boodschap, of een film met een optie ? In het eerste geval vind ik het uitdagender - want wat is dan die boodschap ? Een optie is misschien interessant maar ook vrijblijvend. De boodschap die bij mij binnenkomt: In onopvallendheid en alledaagsheid kunnen we op talloze manieren liefde geven. En dat is Gode aangenaam.