Film: The Killing 2 (Forbrydelsen)

Ik vind dit absolute klasse. Die Denen verstaan de kunst om je op het puntje van je stoel te houden. Na elke aflevering heb ik de grootste moeite om niet meteen door te gaan met kijken.
The Killing, in het Deens Forbrydelsen en in het Nederlands Het misdrijf  is een Deense politieserie met in de hoofdrol Sofie Grabol als Sarah Lund, politierechercheur in Kopenhagen. Ze speelt een fenomenale rol: Sarah Lund is een koelbloedige, haast emotieloze persoon die zonder opgeven - het Engels heeft dat mooie woord relentlessly - blijft jagen op de dader van de moord.

De serie is door de Deense publieke omroep gemaakt en seizoen 1 is in 2007 voor het eerst op de Deense TV uitgezonden. Schrijver Soren Sveistrup schreef de serie. Seizoen 1 bestond uit 20 afleveringen en was een groot succes: de Denen waren wekelijks aan de buis gekluisterd en Sarah Lund werd een cultfiguur.Haar jaren '70 trui werd een trend in de UK, waar de serie later werd uitgezonden. Na seizoen 1 zijn nog twee seizoenen van elk 10 afleveringen toegevoegd.

Het succes van de serie is mede te danken aan een aantal keuzes over de productie en de vormgeving van de film.

Zo heeft Soren Sveistrup de eindverantwoordelijkheid gekregen voor het verhaal, het one vision principe waarbij één schrijver over de inhoud van het verhaal beslist, en niet een schrijversteam.

Soren Sveistrup heeft vooraf veel gepraat met Sofie Grabol over de serie en hoofdpersoon Sarah Lund. Ze werden het beiden snel eens over enkele belangrijke keuzes:

• het moet geen serie worden waarbij in elke aflevering, dus binnen een uur, een moordzaak wordt opgelost. In The Killing 1 duurt het 20 en in de volgende seizoenen 10 afleveringen voordat de ontknoping volgt. Elke aflevering beslaat een dag van het moordonderzoek. Dat geeft een heel andere flow aan het verhaal: er komt tijd voor veel meer detail en veel natuurlijker verhaallijnen
• Sarah Lund mag geen standaard hooggehakte politieagente worden die een relatie krijgt met een andere rechercheur
• naast de verhaallijn van het politieonderzoek worden er twee verhaallijnen aan toegevoegd. Eén ervan gaat over de naaste familie van het moordslachtoffer: wat gebeurt er met hen en hoe verwerken zij hun verdriet en woede ? De laatste verhaallijn speelt zich af in de politiek. Het is steeds verweven met de moordzaak doordat de moord in verband staat met politieke belangen.

Deze keuzes zorgen voor een uiterst spannende politieserie. Het is genieten om te zien hoe Sarah Lund, met een totale verwaarlozing van zichzelf en de contacten met haar gezin en familie, blijft speuren naar de schuldige. Ze is heel analytisch en ze observeert scherp. Haar ondervragingen zijn een pijniging voor de verdachten, en ze ziet dingen op de crime scene die anderen niet opgevallen waren. Maar ook handelt ze soms heel intuïtief en begint een spoor te volgen dat niemand nog ziet, en dat ook nog geen verband lijkt te hebben met de misdaad. Regels lapt ze aan haar laars, en dat komt haar dan ook duur te staan.

In seizoen 1 en seizoen 2 zijn de hoofdrolspelers in het politieke verhaal, in beide gevallen ministers, steeds van hetzelfde kaliber: integere jonge mannen die het politieke bedrijf op een eerlijke manier willen spelen. In seizoen 2 is dat Thomas Buch, de dikke Minister van Justitie, die een cover-up vermoed tot in de hoogste regeringskringen en de onderste steen boven wil halen. Ook hij gaat tot het uiterste in zijn vasthoudendheid aan de goede loop van de rechtsgang. Dat levert hem grote conflicten op met zijn meer ervaren collega's die het spel van de macht veel Macchiavellistischer spelen. Regelmatig willen ze zich van hem ontdoen en hem uit de regering en de partij wippen, maar steeds weer weet hij zijn politieke tegenstanders te overtuigen. Een mooie verhaallijn die duidelijk het uitgangspunt is geweest voor de Deense successerie Borgen die in 2010 van start ging.

En dan het geluid: het hamerende ritme, steeds op het eind, en het pingg geluidje als Sarah Lund een brainwave krijgt. Prachtig in elkaar gesleuteld allemaal.

Film: Lincoln (2013)

Na Anna Karenina in december te hebben gekeken, was het deze week de beurt aan Lincoln. Opnieuw in het Luxor theater in Deventer, een prettige bioscoop met veel ruimte tussen de rijen in de zaal. Makkelijk voor mijn lange benen.
Lincoln is genomineerd voor 12 Oscars, dat is natuurlijk indrukwekkend. Maar hoeveel het er echt gaan worden....

Ik had de verwachting naar een biografische film te gaan kijken met een stevige portie actie: de Amerikaanse burgeroorlog, de afschaffing van slavernij, de moord op president Lincoln. Waarschijnlijk zaten historische actiefilms als Alexander nog in mijn hoofd.
Lincoln is anders, minder toegankelijk. Er is vaak binnen gefilmd, in donkere, soms sombere vertrekken, en er is veel dialoog, over ingewikkelde juridische en politieke twistpunten rond het beroemde 13th Amendment to the United States Constitution. De film wint sterk aan waarde wanneer je de achtergronden hiervan kent.

Het is interessant om Lincoln te vergelijken met Anna Karenina. Lincoln zoomt in op een korte periode en is daardoor als verhaal rustiger, en daardoor ook overtuigender als psychologisch drama..
Anna Karenina daarentegen is veel springeriger en onrustiger. Ik lees nu Tolstoi's boek , en daarin is er wel de tijd voor de ontwikkeling van het verhaal.
Visueel vind ik Anna Karenina weer mooier. Ook in Lincoln is er veel aandacht voor visueel detail, maar veel vaker in donkere tonen. Dat maakt het soms wat troosteloos.

De film bestrijkt een korte periode in het leven van de Amerikaanse president Lincoln, namelijk de weken in het begin van 1865 waarin alle politieke middelen ingezet worden om het 13th Amendment goedgekeurd te krijgen in het Huis van Afgevaardigden - de Senaat had het Amendment in 1864 al goedgekeurd.
Lincoln is zojuist herkozen en op het toppunt van zijn macht. Het volk heeft genoeg van de al drie jaar woedende Burgeroorlog tussen The Union, ook the North genoemd, en een aantal afgescheiden staten in het zuiden: the Confederacy of the South.  Aanleiding voor de Burgeroorlog waren de grote meningsverschillen over de afschaffing van de slavernij: het Zuiden tegen, het Noorden voor.
Lincoln had zijn oorlogsbevoegdheden al in 1863 gebruikt om in de Emancipation Proclamation slavernij te verbieden. Hij vond het noodzakelijk om het verbod op slavernij ook in de grondwet te verankeren, zodat na afloop van de  Burgeroorlog het verbod zou blijven bestaan.

In de film volgen we Lincoln op de voet: een lange, slungelachtige man met een ruige haardos en een vriendelijke uitstraling wanneer hij een anecdote vertelt. Dat doet hij regelmatig: hij gebruikt zijn verteltalent om mensen aan zich te binden en om de spanning weg te nemen uit gespannen gesprekssituaties.
Wat was het politieke genie van Lincoln ? Het boek waar de film zich op baseert heet Team of Rivals: The Political Genius of Abraham Lincoln. In de film is Lincoln een rustige persoonlijkheid, met een pragmatische aanpak van de politiek. Er moeten compromissen worden gesloten, en soms is een kleine stap voorwaarts beter dan het vasthouden aan een ideaal. Maar nooit verliest hij zijn idealen uit beeld, en de film is op zijn sterkst wanneer Lincoln vanuit een sterke innerlijke overtuiging spreekt over de afschaffing van de slavernij. Deze president staat rotsvast voor dat ideaal, en wil het geregeld hebben, nu, door de goedkeuring van het 13th Amendment in het Huis.
Daarvoor moet er gepraat en gesoebat worden, er zijn banen te vergeven. Een in het geheim opererend team moet dit regelen, het zorgt voor humoristische momenten in de film.

We volgen Lincoln ook thuis. Dat geeft de film extra emotionele diepgang. Het verdriet over hun zoon Willie die door een plotselinge ziekte overleden is, verdeelt Lincoln en zijn vrouw. Als hun zoon Robert dienst wil nemen in het leger van de Union leidt dat tot grote verdeeldheid tussen de twee.

Lincoln is een overtuigende film, rijk aan dramatiek, voor wie zich door soms taaie of sombere scenes niet laat afschrikken.