Bijbelverhalen vertellen

Pas een paar dagen van te voren las ik over de workshop Bijbelverhalen vertellen van de Vertelacademie: op zaterdag 9 februari in Zwolle. Dicht in de buurt, en nog een vrije agenda. Ik heb me meteen opgegeven en kreeg snel bericht dat ik mee kon doen.

Na mijn basistraining in 2015 in Zwolle en de training voor gevorderden in 2016 in Utrecht en enkele optredens op de Open Podiumavonden op de Verhalenboot in Zwolle is het heel stil geworden met mijn verhalen. Andere prioriteiten, een volle agenda, maar toch ook heel simpel: verhalen vertellen vind ik confronterend: Ik deel mijn emoties met het publiek en laat ze in mijn ziel kijken en dat kan me dan te dichtbij komen.

Maar het begint weer te kriebelen. Langzaam maar zeker is vorig jaar het plan in me gaan groeien om bijbelverhalen voor volwassenen te gaan vertellen, in public space, en niet meer binnen veilige kerkmuren. Deze workshop zou wel eens de duw kunnen worden om op gang te komen.....

Vertelfestival bij de Verhalenboot in Zwolle

De workshop wordt gegeven in het Oude Provinciehuis in het centrum van Zwolle. We zijn met elf cursisten: negen vrouwen en twee mannen. Peterine Kooijmans is onze docente.

We beginnen de dag met het voorstelrondje en dat moet wel creatief zijn natuurlijk, dit is een workshop vertellen hè ! We moeten uit op de grond liggende fotokaartjes een keus maken en vertellen wat we zien in het kaartje. Ik heb een sleutelbos gekozen en vertel: We zijn allemaal op zoek naar geluk, naar de kamer van geluk, maar de deur lijkt vaak op slot. Bijbelverhalen zijn zulke goede  sleutels om die kamer van geluk te kunnen openen.  

We doen het theorieblok aan het begin. We hoeven het niet meer te hebben over verteltechniek, dat is in de basistraining aan de orde geweest. Het gaat vandaag over hoe je je verhoudt tot de teksten.  We bespreken stukken uit het boek Het hart van het christendom van Marcus Borg. Als ik het goed begrijp onderscheidt hij drie manieren van bijbellezen: de letterlijk-historische, de sacramentele, en de metaforische. Ik krijg de indruk dat zijn visie ingekleurd wordt door meningen als "de traditie legt je aan banden" en "dat hoeven we nu allemaal niet meer te geloven".  OK, ik neem de waardevolle suggesties mee en laat de zuurtjes liggen. Over metaforisch bijbellezen wil ik nog wel eens meer te weten komen. En Peterine heeft een punt wanneer ze opmerkt dat we als bijbelverhaalvertellers ons niet moeten verliezen in leerstellige discussies.

Het oude Provinciehuis in het centrum van Zwolle

We gaan naar de praktijk. We lezen het verhaal van de overspelige vrouw in Johannes 8. Daarna moeten we een korte samenvatting maken, daar één zin uit kiezen, en uit die zin één woord. Het sleutelwoord ! 

Een workshop vertellen kan niet zonder beweging. De volgende oefening noem ik vaak "verbeeldend wandelen": we lopen kriskras door elkaar en moeten steeds een minuut met onze verbeelding onze kamer omtoveren in een bos, een museum, of een strand. In beweging komen doet me altijd goed, en het is zeker bevorderlijk voor mijn fantasie.

De volgende stap is het verzinnen en uitbeelden van tableaux vivants, een levend groepsstandbeeld zal ik maar zeggen. Dat heb ik nog nooit eerder gedaan. Het blijkt goed te werken: In een klein groepje zijn we intensief bezig met hoe we de overspelige vrouw, de Farizeeërs, en Jezus uitbeelden. Het moet steeds onder tijdsdruk worden bedacht, en toch, of juist daardoor, komen we snel tot goede ideeën over het beeld dat we willen oproepen en de emoties die we willen laten zien. We doen het meerdere keren, en bespreken elk tableau vivant met de hele groep. Leerzaam !

De workshop wordt afgerond met het echte werk: elk van ons krijgt twee minuten om een deel van het verhaal te vertellen, naar eigen keus. We moeten het binnen zeven minuten voorbereiden..... Ik kies voor het perspectief van de Farizeeër. Vanaf de eerste lezing van het verhaal in de ochtend heeft me dat bezig gehouden: Wat gebeurde er met die mannen ? Was het een diep inzicht, doorleefd schuldbesef ? Of was oppervlakkige schaamte, en imago-bescherming ? Ik heb geprobeerd dat in mijn vertelfragment uit te drukken. En, het meest belangrijk: wat doet het me goed om weer eens te vertellen.