woensdag 6 augustus 2014

Film: Philomena (2013)

We gaan voor het allereerst naar filmhuis de Keizer in Deventer. Het bevalt me er goed. Via een trap naar beneden komen we in een gezellige kelder waar al een flink aantal leeftijdgenoten druk aan de praat is, een kop koffie of een drankje in de hand. Jongeren zien we er niet. We gaan ook voor de koffie, en de barman schuift de trommel met banketbakkerkoekjes naar ons toe. Kijk, dat is weer eens wat anders dan cola, bier, en popcorn.
Filmhuis de Keizer heeft twee zaaltjes, in het onze kunnen een vijftigtal mensen en die zijn er ook want het is vol.
Philomena blijkt een uitstekende familiefilm te zijn, gebaseerd op een waar gebeurd verhaal: Een jong Iers meisje, Philomena, raakt ongewenst zwanger. Ze komt in een nonnenklooster terecht waar tienermoeders worden opgevangen. Ze bevalt van een gezonde zoon. In ruil voor het verblijf en de verzorging in het klooster moeten de jonge moeders huishoudelijke werkzaamheden verrichten. Het is een hard bestaan. Een uur per dag mogen ze bij hun kinderen zijn. Regelmatig adopteren rijke echtparen de babies . Dat gebeurt zonder de moeders daar bij te betrekken, die ontdekken plotseling dat hun kind er niet meer is. Het  geeft aanleiding tot hartverscheurende taferelen.
Pas na vijftig jaren vertelt Philomena dit verhaal aan haar dochter. Die stelt voor dat haar moeder samen met de journalist Martin Sixsmith  op zoek gaat naar haar verloren zoon. Martin Sixsmith  was spindoctor bij de Labour party maar is gedumpt. Hij heeft depressieve buien en probeert overeind te krabbelen door veel te hardlopen en aan een boek over Russische geschiedenis te werken. Hij heeft eerst geen zin om aan een human interest verhaal te werken, maar wanneer hij hij naar het verhaal van Philomena geluisterd heeft besluit hij toch om haar te helpen bij haar speurtocht. Dat is het begin van een spannende zoektocht en een verrassende ontknoping.
   
De film heeft meerdere prijzen in de wacht gesleept (wiki). De hoofdrollen worden overtuigend gespeeld door Judy Dench (Philomena, maar voor mij vooral bekend als "M" in de laatste Bond films) en Steve Coogan (Martin Sixsmith).
  
De Rooms-Katholieke kerk speelt een merendeels negatieve rol: de nonnen behandelen de tienermoeders onmenselijk en het verkopen van hun babies en peuters is natuurlijk een zwarte bladzij in de geschiedenis van de Ierse kerk. Tot op de dag vandaag schijnen Ierse moeders te zoeken naar het verdwenen kind van hun tienerjaren. In de film schrijnt het: de nonnen bedriegen, veinzen, liegen, en weten precies hoe Gods toorn er uit ziet. Slechts een enkele non behoudt haar menselijkheid: Philomena krijgt een foto van haar zoontje van een jonge non: "voor jou, gepikt uit de kamer van moeder-overste" zegt ze. Toch vind ik het geen catholics bashing movie. Daarvoor is de film toch te documentaire-achtig, het gaat duidelijk niet om een uithaal naar falende mensen in een falend instituut.
De reacties van de oude Philomena en Martin Sixsmith zijn mooi verfilmd: Philomena vergeeft de nonnen, ze wil niet in haat verder leven. Martin behoudt zijn morele woede, van vergeving is geen sprake. Ik vind Martin's houding overtuigender dan Philomena: haar vergeving komt me wat al te gemakkelijk over, en Martin's diepe verontwaardiging vind ik echter. Het  brengt je wel bij de wezenlijke vraag naar vergeving van groot onrecht en je eigen houding daar bij.
Wat ik heel humoristisch vind is de confrontatie tussen de volkse Philomena en de cynische intellectuele Martin. Ze kennen elkanders wereld niet en leren gaandeweg dat ze op totaal verschillende wijzen in het leven staan. Met name Martin krijgt nog wel eens uit de zak van Philomena als hij mensen koel of negatief benadert, of ze onheus behandelt. Je ziet hem denken: die ouwe heks heeft me weer in de tang....
Wat ook heel humoristisch werkt is Philomena's steeds weer verrassende openheid over sex en de schrik of verbazing die dat bij Martin teweeg brengt. Hij lijkt te verwachten dat Philomena oud en wereldvreemd is, en het tegendeel blijkt het geval. Daardoor wordt juist hij de persoon met de beperkte blik, heel grappig. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten